του μαθητή της Β΄τάξης 3ου Γυμνασίου Τρικάλων Στέφανου Ντούβλη
Στα πλαίσια του προγράμματος «Όψεις Βυζαντινού πολιτισμού: Μνημεία και Προσωπογραφίες»δημιούργησα μια συγκριτική παρουσίαση στην οποία έφερα σε αντίθεση τις σύγχρονες γυναίκες του 21ου αιώνα με τις γυναίκες της εποχής του βυζαντίου. Είχα έτσι την ευκαιρία να μελετήσω περισσότερο τις πτυχές του βυζαντινού πολιτισμού και της βυζαντινή κοινωνίας, ιδιαίτερα την τεράστια σημασία της γυναίκας στο Βυζάντιο.
Η γυναίκα της βυζαντινής περιόδου ζούσε το μεγαλύτερο διάστημα της ζωής της στο σπίτι. Στο Στρατηγικόν του Κεκαυμένου διαβάζουμε : “Τας θυγατέρας σου ως καταδίκους έχε εγκεκλεισμένας και απροόπτους “. Οι έξοδοι, πάντα με συνοδεία, για την εκκλησία, τα πανηγύρια και το λουτρό, καθώς και οι επισκέψεις σε συγγενικά πρόσωπα, ήταν οι μόνες κοινωνικά αποδεκτές δραστηριότητες της γυναίκας έξω από το σπίτι.Επίσης, δεν ήταν ευπρεπές να κάθεται στο ίδιο τραπέζι με τους άνδρες, παρά μόνο αν ήταν πολύ στενά συγγενικά της πρόσωπα, όπως για παράδειγμα ο πατέρας, ο σύζυγος και οι αδελφοί. Συχνά έτρωγε σε χωριστή αίθουσα, όπως σε χωριστά δωμάτια από τους άντρες περνούσε την ημέρα της. Από πολύ μικρή μάθαινε “τα του οίκου”, ενώ οι γραμματικές γνώσεις της περιορίζονταν συνήθως σε γραφή και ανάγνωση. Κάποιες γυναίκες, αναλογικά ελάχιστες, αποκτούσαν και ευρύτερη μόρφωση. Όμως παρά τον δευτερεύοντα ρόλο της στα κοινά, πολλές φορές κυριαρχούσε στην οικογενειακή ζωή. Φρόντιζε τα παιδιά της όσο περισσότερο της επέτρεπαν οι δυνάμεις της και τα υπεραγαπούσε. Εκτός όμως από την φροντίδα των παιδιών της και τον καλλωπισμό της ίδιας ( οι γυναίκες ακόμη και τότε φρόντιζαν υπερβολικά την εμφάνισή τους ) και παρά την όποια μη συχνή συμμετοχή της στα κοινά, υπήρχαν πολλές εξαιρέσεις και αρκετές γυναίκες του βυζαντίου έπαιζαν σημαντικό ρόλο ακόμη και στην διοίκηση του κράτους, με πιο ηχηρό παράδειγμα αυτό της αυτοκράτειρας Αυγούστας Θεοδώρας. Η Θεοδώρα, γυναίκα του μεγάλου αυτοκράτορα του βυζαντίου Ιουστινιανού, έπαιξε πολύ σημαντικό ρόλο δίπλα στον αυτοκράτορα και μάλιστα σύμφωνα με πολλούς καταξιωμένους ερευνητές ήταν καθοριστική για την πορεία όχι μόνο του Ιουστινιανού αλλά και του βυζαντίου ως υπερδύναμη γενικότερα καθώς ο άντρας της την συμβουλευόταν σε πολλά σημαντικά θέματα και μάλιστα χάρη στην δική της στήριξη κατάφερε να αντέξει την πίεση των «δυνατών»(μεγάλων γαιοκτημόνων που απειλούσαν την κεντρική εξουσία) και να τους περιορίσει σημαντικά. Όλα αυτά από μία γυναίκα, μια γυναίκα η οποία με την εξυπνάδα και την αποφασιστικότητά της κατάφερα να συμβάλει στη διαμόρφωση ενός έθνους, αλλά και ολόκληρης της ιστορίας.
Στο τέλος, έχοντας κατανοήσει όλες αυτές τις πληροφορίες, καταλαβαίνουμε την τεράστιας σημασίας θέση της γυναίκας στη βυζαντινή κοινωνία, την τεράστια συμμετοχή της στην ροή της βυζαντινής και όχι μόνο, ιστορίας. Φυσικά δεν χρειαζόμουν εγώ με όλα αυτά τα δεδομένα για να σας δώσω να το καταλάβετε αυτό, καθώς είναι κάτι που μπορεί εύκολα κάποιος να αντιληφθεί αν απλά δει το πόσο σημαντικές είναι οι γυναίκες στην σύγχρονη κοινωνία. Πλέον, ο ρόλος και τα δικαιώματά τους είναι πιο διευρυμένα και η συμβολή τους στην κοινωνία? ανυπολόγιστη!