στα πλαίσια του εκπαιδευτικού προγράμματος βυζαντινού πολιτισμού: «Όψεις Βυζαντινού Πολιτισμού»
συντονίστρια: Αμαλία Κ. Ηλιάδη, φιλόλογος-ιστορικός, Δ/ντρια 3ου Γυμνασίου Τρικάλων
Η εμπλοκή μου στο πρόγραμμα για το βυζαντινό πολιτισμό το οποίο συντονίζει η διευθύντρια του σχολείου μας κυρία Ηλιάδη Αμαλία, μου έδωσε την ευκαιρία να μελετήσω και να μάθω για έναν από τους σημαντικότερους και λαμπρότερους πολιτισμούς όλων των εποχών.
Μέσα από πολλές εργασίες, επισκέψεις, εκπαιδευτικές εκδρομές και μελέτες κειμένων κατάφερα να συνειδητοποιήσω τη μεγαλοσύνη και την ανεκτίμητη αξία του βυζαντινού πολιτισμού καθώς και την απαράμιλλη προσφορά του στον ελλαδικό χώρο αλλά και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Το Βυζάντιο κυριάρχησε πολιτικά, στρατιωτικά και, το κυριότερο, πνευματικά, σε όλη σχεδόν την Ευρώπη για πάνω από χίλια χρόνια, περισσότερο από κάθε άλλη κυρίαρχη αυτοκρατορία που πέρασε ποτέ από αυτόν τον πλανήτη. Ο βυζαντινός πολιτισμός έδωσε τα φώτα του σε δεκάδες λαούς και συνέβαλε σημαντικά στη διαμόρφωση του πολιτισμού τους. Στο Βυζάντιο χρωστούν μεγάλο μέρος του πολιτισμού τους οι Βούλγαροι, οι Σέρβοι, οι Ρώσοι, οι Αρμένιοι και πολλοί άλλοι λαοί τόσο της ανατολικής όσο και της δυτικής Ευρώπης. Επιπλέον, καταλυτική υπήρξε η επίδραση του Βυζαντίου στα Ιταλικά γράμματα, στην Αναγέννηση, στην αρχιτεκτονική, τη φιλοσοφία και τα μαθηματικά των Αράβων και τέλος στη θρησκεία πολλών κρατών.
Πέραν αυτών των γενικών γνώσεων, με τη ενεργή συμμετοχή μου στο πρόγραμμα πληροφορήθηκα αναλυτικά και εκτεταμένα για πολλές πτυχές του βυζαντινού πολιτισμού που αγνοούσα σε μεγάλο βαθμό και που ποτέ δεν κατάφερα να διδαχθώ από τα κακογραμμένα σχολικά βιβλία που στόχο τους έχουν να βυθίσουν τους μαθητές στην άγνοια και την αμάθεια. Πιο συγκεκριμένα, έμαθα για την ιστορία της βυζαντινής αυτοκρατορίας από την ίδρυση και την ακμή της μέχρι την παρακμή και την άλωση της πρωτεύουσάς της, της Κωνσταντινούπολης από τους Οθωμανούς. Επίσης, έμαθα για τις πιο σημαντικές βυζαντινές προσωπικότητες που διέπρεψαν στις τέχνες και τα γράμματα, για τη βυζαντινή τέχνη και αρχιτεκτονική, για την καθημερινή ζωή των Βυζαντινών, τα επαγγέλματά τους και τα ήθη και έθιμά τους. Ακόμη, γνώρισα τα σημαντικότερα μνημεία και ναούς που διασώζονται μέχρι σήμερα καθώς και πιο εξειδικευμένα πράγματα, όπως για τη θρησκεία των Βυζαντινών, τις διατροφικές τους συνήθειες, την ενδυμασία τους, τους αυτοκράτορες του Βυζαντίου και τέλος για στοιχεία της εκπαίδευσης των νέων της τότε εποχής.
Συνοψίζοντας, πιστεύω πως το πρόγραμμα για το βυζαντινό πολιτισμό στο οποίο συμμετείχα μου προσέφερε πάρα πολλές νέες και χρήσιμες γνώσεις οι οποίες με έκαναν αναμφίβολα να καταλάβω πόσο τυχερός είμαι που είμαι Έλληνας. Η περηφάνια μου που ζω σε μια χώρα με τόσο μεγάλη ιστορία ενισχύθηκε. Παράλληλα όμως, μεγάλωσε και η θλίψη μου για το γεγονός ότι η πλειονότητα των Ελλήνων δεν γνωρίζει ούτε τα στοιχειώδη για το βυζαντινό πολιτισμό και τη συνεισφορά του στο έθνος μας καθώς και για το ότι αγνοεί ότι διέσωσε και διέσπειρε το ελληνικό πνεύμα σε όλο τον κόσμο. Ας πάψουμε λοιπόν να είμαστε μίζεροι και ας αισθανθούμε ευγνώμονες για τη μοναδική αυτοκρατορία στον κόσμο που κράτησε τόσα χρόνια και έδωσε τα φώτα του πολιτισμού σε κάθε έθνος που ήρθε σε επαφή μαζί της και τέλος, ας πάψει η στείρα άρνηση του παρελθόντος μας και ας γίνουμε η Ελλάδα της περηφάνιας και της ιστορικής γνώσης.
Στέλιος Π. Γουναρόπουλος
Μαθητής της Γ΄ τάξης του 3ου Γυμνασίου Τρικάλων