Την Τετάρτη 29 Ιανουαρίου επισκέφθηκε το σχολείο μας η παιδίατρος κ.  Δώρα Τεντολούρη-Χατζηγάκη, για να μας ενημερώσει για τις αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία, της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, του θορύβου και της έλλειψης άσκησης. Η ενημέρωση έγινε στα πλαίσια του προγράμματος «ecomobility-οικολογική μετακίνηση» που πραγματοποιεί το σχολείο μας, τη φετινή σχολική χρονιά.   Την εκδήλωση παρακολούθησαν οι μαθητές του  Γ4,  το τμήμα στο οποίο ανήκει η ομάδα των μαθητών που ασχολείται με το συγκεκριμένο πρόγραμμα. Την καταρτισμένη επιστήμονα υποδέχθηκε η διευθύντρια του σχολείου μας και οι υπεύθυνες καθηγήτριες του προγράμματος κ. Μαγαλιού και κ. Ψάλλα, οι οποίες την ευχαρίστησαν για την άμεση  αποδοχή της  πρόσκλησης. Η κ. Τεντολούρη  μας διαβεβαίωσε ότι είναι στη διάθεσή μας για οποιαδήποτε άλλη   συνεργασία και  ότι είναι ιδιαίτερη χαρά για την ίδια να έρχεται σε επαφή με τα παιδιά και να αλληλεπιδρά μαζί τους. Μια τέτοια διαδικασία  είναι πάντα ωφέλιμη όχι μόνο για τα παιδιά αλλά και για την ίδια.

Αρχικά αναφέρθηκε στην έννοια της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και στις επιπτώσεις των ρύπων που συνθέτουν το νέφος  στον ανθρώπινο οργανισμό.

Σύμφωνα με τη βιβλιογραφία ατμοσφαιρική ρύπανση καλείται η παρουσία στην ατμόσφαιρα ρύπων, δηλαδή κάθε είδους ουσιών, θορύβου, ακτινοβολίας ή άλλων μορφών ενέργειας σε ποσότητα, συγκέντρωση ή διάρκεια που μπορούν να προκαλέσουν αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία των ζώντων οργανισμών και των οικοσυστημάτων και γενικά να καταστήσουν το περιβάλλον ακατάλληλο για την ασφαλή διαβίωση μέσα σ? αυτό.

Κάτω από ορισμένες συνθήκες, η ατμοσφαιρική ρύπανση μπορεί να φτάσει σε επίπεδα που μπορεί να δημιουργήσουν επικίνδυνες συνθήκες διαβίωσης. Στις βιομηχανικές και αστικές περιοχές οι ρύποι των καυσαερίων δημιουργούν ένα σκούρο γκρίζο σύννεφο, το οποίο είναι ορατό από τον άνθρωπο. Το «νέφος» παρουσιάζεται σε δυο μορφές:

Νέφος Αιθαλομίχλης, το οποίο σχηματίζεται όταν έχουμε υψηλή συγκέντρωση ρύπων όπως το διοξείδιο του θείου και τα αιωρούμενα σωματίδια(αιθάλη κλπ, σε συνδυασμό με σχετικά χαμηλή θερμοκρασία και μεγάλη υγρασία.

Φωτοχημικό νέφος, το οποίο παρουσιάζεται όταν έχουμε υψηλές θερμοκρασίες, μεγάλη ηλιοφάνεια, μικρή σχετική υγρασία και υψηλή συγκέντρωση οξειδίων του αζώτου, υδρογονανθράκων, μονοξειδίου του άνθρακα και των δευτερογενών προϊόντων τους.

Το πρόβλημα του νέφους παρατηρείται κυρίως σε αστικές περιοχές, όπου η μετακίνηση των αυτοκινήτων είναι πολύ συχνή και τακτική. Αποτελείται από καρκινογόνες ουσίες και μολύνει τον αέρα που αναπνέουμε.

Η εισπνοή βλαβερού αέρα από το νέφος έχει αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία του ανθρώπου όπως την έντονη αδιαθεσία, αναπνευστικές και καρδιαγγειακές παθήσεις, άσθμα, αλλεργίες, καρκίνο καθώς και αναπαραγωγικές και νευροαναπτυξιακές διαταραχές.

Ειδικότερα:

Το μονοξείδιο του άνθρακα(CO), το οποίο εκπέμπεται από τις εξατμίσεις των μηχανών εσωτερικής καύσης(αυτοκινήτων και άλλων μηχανημάτων), ιδιαίτερα σε κλειστούς χώρους στάθμευσης ή κατά μήκος δρόμων σε περίοδο κυκλοφοριακής αιχμής. Τα αυτοκίνητα συνεισφέρουν περίπου 75% στις ανθρωπογενείς πηγές του μονοξειδίου του άνθρακα. Μειώνει την ικανότητα του αίματος να μεταφέρει οξυγόνο στους βασικούς ιστούς του οργανισμού, επιδρώντας κυρίως στο καρδιαγγειακό και νευρικό σύστημα. Χαμηλές συγκεντρώσεις επηρεάζουν δυσμενώς άτομα με καρδιακά προβλήματα και μειώνουν τις σωματικές επιδόσεις νεαρών και υγιών ατόμων, ενώ υψηλότερες συγκεντρώσεις του προκαλούν συμπτώματα, όπως ζαλάδα, πονοκεφάλους και κόπωση.

Το διοξείδιο του αζώτου (ΝΟ2), αέριο με καφέ χρώμα και ιδιάζουσα οσμή, που προέρχεται από τη μετατροπή του μονοξειδίου του αζώτου (ΝΟ) το οποίο παράγεται από τη χρήση καυσίμων κυρίως σε αυτοκίνητα και φορτηγά. Αποτελεί τον κυριότερο ρυπαντή και σε υψηλές συγκεντρώσεις μπορεί να προκαλέσει αναπνευστικές ασθένειες στα παιδιά, ενώ στους ασθματικούς προκαλεί δυσκολία στην αναπνοή.

Το όζον (Ο3), αέριο κυανού χρώματος, με έντονη και διαπεραστική οσμή, είναι το κυριότερο συστατικό του φωτοχημικού νέφους στην επιφάνεια της γης. Είναι επικίνδυνο στην αναπνοή και προσβάλλει τους βλεννογόνους αδένες. Προκαλεί ερεθισμό στην αναπνευστική οδό, διαταραχή της αναπνευστικής λειτουργίας, αίσθημα ξηρότητας στο λαιμό, πόνο στο στήθος, βήχα, άσθμα, φλεγμονές στους πνεύμονες και πιθανά μολύνσεις του αναπνευστικού.

Τα αιωρούμενα σωματίδια, υλικά σε στερεή ή υγρή φάση , επηρεάζουν την αναπνοή, προκαλούν ασθένειες στο αναπνευστικό και στους πνεύμονες, ακόμα και πρόωρο θάνατο. Ομάδες υψηλού κινδύνου είναι οι ηλικιωμένοι, τα παιδιά και τα άτομα που πάσχουν από άσθμα. Οι επιδράσεις τους εξαρτώνται τόσο από το μεγέθός τους( όσο μικρότερα, τόσο πιο επικίνδυνα) αλλά και από τη χημική τους σύσταση.

Το διοξείδιο του θείου (SO2), άχρωμο και άοσμο αέριο που προέρχεται κυρίως από εργοστάσια παραγωγής ενέργειας, βιομηχανίες, κεντρικές θερμάνσεις, διυλιστήρια πετρελαίου, χημικές βιομηχανίες, χαρτοβιομηχανίες. Πρόκειται για βασικό ρύπο του νέφους που μειώνει την ορατότητα και επηρεάζει άτομα με αναπνευστικά προβλήματα.

Ο Μόλυβδος (Pb) προέρχεται κυρίως από τις μεταφορές, εγκαταστάσεις που κάνουν χρήση καυσίμων με μόλυβδο, χρήση γαιανθράκων, βαριά βιομηχανία, χυτήρια, εργοστάσια μπαταριών, καύση απορριμμάτων.  Σε υψηλά ποσοστά μπορεί να επηρεάσει δυσμενώς την ανάπτυξη και δραστηριότητα, τη λειτουργία των νεφρών και το αίμα. Τα νεραά άτομα διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο, εξαιτίας της μεγαλύτερης ευαισθησίας των νεανικών ιστών και οργάνων στο μόλυβδο.

Το βενζόλιο,  η πιο επικίνδυνη τοξική πτητική οργανική ένωση στην ατμόσφαιρα η οποία αποτελεί ένα από τα δευτερεύοντα συστατικά της βενζίνης. Πηγές βενζολίου είναι τα πρατήρια βενζίνης και τα αυτοκίνητα διανομής της, καθώς επίσης και όλες οι μηχανές που χρησιμοποιούν βενζίνη σαν καύσιμο. Το βενζόλιο σαν αυτούσια ένωση μπορεί να προκαλέσει χρόνιες παθήσεις όπως καρκίνο, αταξία στο κεντρικό νευρικό σύστημα, ζημιές στη λειτουργία του ήπατος και των νεφρών, ανωμαλίες στην αναπαραγωγή και προβληματικές γεννήσεις.

Στη συνέχεια   ενημερωθήκαμε για τις επιπτώσεις ενός άλλου σοβαρού προβλήματος του αστικού περιβάλλοντος,  την ηχορρύπανση. Η συνεχής κυκλοφορία των αυτοκινήτων, ιδιαίτερα σε οδούς πυκνής ροής επιδεινώνει το ήδη βεβαρημένο επίπεδο θορύβου των πόλεων. Υποσυνείδητα, η ηχορρύπανση μας εξουθενώνει, προκαλώντας μόνιμη αδιαθεσία, απαγορεύοντας ουσιαστικά στον οργανισμό να αναπαυτεί όπως πρέπει με άμεσα αρνητικά αποτελέσματα για την υγεία μας.  Ο περιβαλλοντικός θόρυβος είναι μια τεράστια απειλή για την υγεία μας, όπως αποκαλύπτουν οι ψυχολογικές και κοινωνιολογικές έρευνες. Συγκεκριμένα, εκνευρισμός, δυσφορία, απώλεια ακοής, έλλειψη αυτοσυγκέντρωσης, ψυχολογικές διαταραχές, ακροαστική κόπωση, επιθετική συμπεριφορά, διαταραχές ύπνου, δυσάρεστες ορμονικές αντιδράσεις, μειωμένη απόδοση στη δουλειά και στο σχολείο, αλλά και προβλήματα επικοινωνίας είναι μόνο μερικά από τα συμπτώματα. Επιπλέον η παρατεταμένη έκθεση σε θόρυβο άνω των 70 db (ντεσιμπέλ= μονάδα μέτρησης της έντασης των ηχητικών κυμάτων) συνδέεται με την αύξηση του κινδύνου εμφάνισης καρδιακού επεισοδίου κατά 70%.

Ενδεικτικά παρατίθενται  σύμφωνα με τη βιβλιογραφία τα επίπεδα θορύβου που αντιστοιχούν σε διάφορους τύπους οδικών υποδομών:

• Δρόμος σε κανονική ροή οχημάτων: 70 db
• Δρόμος με αυξημένη ροή οχημάτων: 85 db
• Φορτηγό εν κινήσει: 90 db
• Μοτοσυκλέτα εν κινήσει: 95-110 db
• Κινητήρας αυτοκινήτου μεγάλης ισχύος: 80 db
• «Κόρνα» αυτοκινήτου: 110 db

Ένας άνθρωπος για να ζήσει σε καλές έως ανεκτές συνθήκες θορύβου πρέπει να εκτίθεται σε επίπεδα έως 74 db

Ένα άλλο σημαντικό θέμα που θίχθηκε από την κ. Τεντολούρη είναι η  έλλειψη κίνησης και η καθιστική ζωή την οποία υιοθετούν όλο και περισσότερα παιδιά της ηλικίας μας σήμερα. Ο φανταχτερός κόσμος των βιντεοπαιχνιδιών και του διαδικτύου, η  τηλεόραση και η έλλειψη καθημερινής άσκησης ευνοεί τις συνθήκες για μια προβληματική φυσική και ψυχική ανάπτυξη. Η σωματική δραστηριότητα μπορεί να ανατρέψει τους κινδύνους ενός παθητικού τρόπου ζωής, εφόσον εκτελείται ευχάριστα και δημιουργικά. Το περπάτημα, το ποδήλατο, το σχοινάκι, ο χορός, το ομαδικό παιχνίδι είναι δραστηριότητες ωφέλιμες για τα παιδιά, αφού μέσα από αυτές ανακαλύπτουν και εξασκούν τις δεξιότητές τους, αναπτύσσουν ισχυρά οστά και δυνατούς μύες, ενισχύουν την αυτοεκτίμησή τους και το αίσθημα της ομαδικής συνεργασίας.  Ο καθένας μπορεί να ωφεληθεί από τη συχνή και τακτική άσκηση. Τα παιδιά που παραμένουν για μεγάλο χρονικό διάστημα δραστήρια έχουν:

• Δυνατότερους μυς και οστά
• Καλύτερη καρδιοαναπνευστική λειτουργία
• Καλύτερο μεταβολισμό
• Καλύτερη αυτοεικόνα και περισσότερο ενθουσιασμό και αισιοδοξία
• Κοινωνική, ψυχολογική και συναισθηματική ευεξία.

Είναι λοιπόν πολύ σημαντικό να βάλουμε την άσκηση στη ζωή μας ξεκινώντας από πολύ απλά πράγματα όπως είναι το περπάτημα, το ποδήλατο να χρησιμοποιούμε τις σκάλες. Τα αποτελέσματα θα μας αποζημιώσουν.

Η ομάδα δράσης

Τσαγκαδοπούλου Ζωή -Χατζή Ζωή –Χατζηγάκη Κατερίνα-Χασιώτη Μαρία

Ψύχου Δέσποινα – Φυσικοπούλου Ιωάννα- Τσαρουχά Ματίνα-Τσιλιώνης Κίμων