με θέμα: «Συνθετικές-διερευνητικές εργασίες-project στο Γυμνάσιο: Θεωρία και Μελέτη περιπτώσεων-παραδειγμάτων»
Εισηγήτρια ήταν η κ. Αμαλία Ηλιάδη, φιλόλογος-ιστορικός, Δ/ντρια του 3ου Γυμνασίου Τρικάλων. Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στην Αίθουσα Πολλαπλών Χρήσεων του 3ου Γυμνασίου την Τετάρτη, 16 Οκτωβρίου 2013 και ώρα 6:00-8.30΄μ.μ.
Το 3ο Γυμνάσιο Τρικάλων, στο πλαίσιο της προσπάθειας που καταβάλλει για την προώθηση της επικοινωνίας και της μορφωτικής ανταλλαγής απόψεων ανάμεσα στα μέλη της εκπαιδευτικής κοινότητας, στην 1η για εφέτος επιμορφωτική του συνάντηση ,είχε τη δυνατότητα να ενημερωθεί για τη μέθοδο ?project?.
Σύμφωνα με την εισηγήτρια η Μέθοδος Project ή «Σχέδιο Εργασίας» ή «ερευνητική εργασία» ως όρος παράγεται από το λατινικό ρήμα Projicere = σχεδιάζω, σκοπεύω, βάζω κάτι στο μυαλό μου. Οι όροι: σχέδιο, έργο, πρόγραμμα, πρόθεση, σκοπός περιλαμβάνονται στον όρο Project.
Ο Walter Gropius, ιδρυτής του Bauhaus τονίζει πως η κατευθυντήρια αρχή κάθε δομημένης δραστηριότητας είναι ο σχεδιασμός πως ο σχεδιασμός δεν είναι ούτε μια διανοητική, ούτε μια υλιστική υπόθεση, αλλά απλά ένα αναπόσπαστο μέρος του υλικού της ζωής, αναγκαίο για τον καθένα σε μια πολιτισμένη κοινωνία. Σύμφωνα με τον ορισμό του και στην εκπαίδευση, εκτός από την αρχιτεκτονική προσιδιάζει ως μέθοδος το project. H Διερευνητική μάθηση, η Ομαδοσυνεργατική διδασκαλία, η διεπιστημονική συνεργασία (Dewey, Vygotsky) ως έννοιες της Παιδαγωγικής θεωρίας του κινήματος της Νέας Αγωγής (J. Dewey) αφορούν άμεσα το project.
Πρώτος ο παιδαγωγός Richards χρησιμοποίησε τον όρο Project .Τη μέθοδο όμως εισηγήθηκε πρώτος το 1918 (ΗΠΑ) ο παιδαγωγός W. H. Kilpatrick μαθητής του J. Dewey. H μέθοδος project είναι «μία σχεδιασμένη δράση, η οποία γίνεται με όλη την καρδιά και λαμβάνει χώρα μέσα σε ένα κοινωνικό περιβάλλον». (Kilpatrick, 1935, σελ. 163). Στη Γαλλία ο Cousinet , στην πρώην Σ. Ένωση ο Otto, στη Γερμανία ο Kerschensteiner, στην Ελλάδα οι Δελμούζος, Παπαμαύρος, Κουντουράς εισήγαγαν για πρώτη φορά την ομαδοσυνεργατική διδασκαλία και τη μέθοδό της.
Σε αυτή συμμετέχουν όλοι οι μαθητές αποφασιστικά: στη διαμόρφωση του θέματος και στον προγραμματισμό των δράσεων, στην υλοποίηση της εργασίας, στη σύνθεση και την παρουσίαση. Η έμπνευση και εμπειρία των εκπαιδευτικών, η πρόκληση του ενδιαφέροντος των μαθητών, η ελευθερία δράσης , η ανάπτυξη πρωτοβουλίας στο σχεδιασμό, η ανάπτυξη συλλογικής ? ομαδικής προσπάθειας των μαθητών όπως και η Θεσμική υποστήριξη εκ μέρους φορέων, δημοσίων και ιδιωτικών αποτελούν τις προϋποθέσεις ενός επιτυχημένου σχεδίου εργασίας.
Το ολοκληρωμένο project οφείλει ν α προωθεί την αναζήτηση ώστε η γνώση να είναι : βαθύτερη, πολύπλευρη, διεπιστημονική, ακριβέστερη, διαρκέστερη. Να διδάσκει το μαθητή «πώς να μαθαίνει καλύτερα», να ανταποκρίνεται στα ενδιαφέροντα και τις ικανότητες των παιδιών, να εκπαιδεύει τους μαθητές να διατυπώνουν σκέψεις με καθαρότητα και σαφήνεια, με ποικίλους και πρωτότυπους τρόπους. Επίσης στοχεύει να καλλιεργεί «κρυμμένες» δεξιότητες και να αναπτύσσει πτυχές της προσωπικότητά των μαθητών, οι οποίες στο σύνηθες πρόγραμμα είναι συνήθως «εξόριστες», να ωθεί στην αυτονομία και την αυτομόρφωση, να ενισχύει την πρωτοβουλία και την ευέλικτη αντίληψη, να αναπτύσσει την ενεργητικότητα και τη δημιουργική δράση των μαθητών/τριών, ούτως ώστε αυτοί να αποκτήσουν αυτοεκτίμηση, εμπιστοσύνη και κριτική ικανότητα.
Με τον τρόπο αυτό οι συμμετέχοντες μαθητές συνηθίζουν στην υπευθυνότητα σε ό,τι αναλαμβάνουν στο πλαίσιο της ομάδας , στην εσωτερική πειθαρχία, αποκτούν θάρρος για έκφραση της γνώμης τους, προσωπική αξιοπρέπεια και αυτοκυριαρχία, αφού κατανέμουν τις διάφορες ενέργειες σε τακτά χρονικά διαστήματα και ανταλλάσσουν πληροφορίες ανάλογα με τις ενέργειές τους , τις συνθήκες και τα αποτελέσματα.
Επειδή δουλεύουν σε ανοικτό πεδίο, δεν προκαθορίζεται τίποτα λεπτομερειακά: Συζητούν ομαδικές ή ατομικές διαδικασίες και καταστάσεις που προκύπτουν. Θέτουν συγκεκριμένους στόχους και καθορίζουν τα πλαίσιά τους. Επινοούν δικές τους μεθόδους επίλυσης των προβλημάτων που ανακύπτουν. Επιδιώκουν να κάνουν πράξη τους στόχους τους. Ισορροπούν μεταξύ των ομαδικών και ατομικών ενδιαφερόντων τους.
Έτσι το έργο τους θεωρείται πείραμα σε παιδαγωγικές συνθήκες, γιατί , παράλληλα, διευθετούν πιθανές εντάσεις και συγκρούσεις, παραστέκονται στους άλλους συμμαθητές τους, ασχολούνται με καταστάσεις που δεν έχουν σχέση πάντα με τις τωρινές περιστάσεις αλλά με καταστάσεις του παρελθόντος, αντιμετωπίζουν επίκαιρα προβλήματα, που τους ενδιαφέρουν.
Οι μαθητικές ομάδες εργασίας στο project μπορεί να είναι ευκίνητες-ευέλικτες: Μπορεί να είναι ομάδες «αντικειμένου», πεδίου και στην πλειονότητά τους αποτελούνται από 3-6 άτομα (περισσότερο λειτουργικά 4). Κατά τη δημιουργία ομάδων, ο ορισμός τους απαιτεί πλήρη γνώση των δυνατοτήτων των μαθητών και καταμερισμό ανάλογα με αυτές: Ο εκπαιδευτικός συντονίζει, επιλύει προβλήματα, δεν είναι απλώς παθητικός θεατής, παρέχει πηγές ή δυνατότητες αναζήτησης πηγών, βοηθά στη διαμόρφωση ερευνητικών εργαλείων(π.χ. ερωτηματολογίου).
Με τον τρόπο αυτό μαθητές και εκπαιδευτικοί γίνονται συνεργάτες στο άνοιγμα του σχολείου στην ευρύτερη κοινωνία.
Μετά το πέρας της θεωρητικής εισήγησης εξετάστηκαν, στην εφαρμογή και στα αποτελέσματά τους, τα ακόλουθα θέματα ως ενδεικτικά παραδείγματα :
1)Η θέση της γυναίκας στη Βυζαντινή κοινωνία μέσα από την τέχνη και τις σχετικές ιστορικές πηγές
2)Πως ήταν η καθημερινή ζωή στην αρχαία Σπάρτη; Ποιες ήταν οι συνήθειες, οι θεσμοί, τα έθιμα στην καθημερινή ζωή των αρχαίων σπαρτιατών; Ποια ήταν η δομή και η οργάνωση του Σπαρτιατικού Κράτους;
τα οποία και έδωσαν εναύσματα για δημιουργική συζήτηση μεταξύ των συμμετεχόντων.
