Αμαλία Κ. Ηλιάδη, φιλόλογος -ιστορικός, Δ/ντρια 3ου Γυμνασίου Τρικάλων

ΠΑΤΗΣΤΗΣΤΕ ΕΔΩ ΓΙΑ ΝΑ ΔΕΙΤΕ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ  

ΕΙΚΟΝΕΣ ΑΣΤΙΚΗΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑΣ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ ΤΩΝ ΤΡΙΚΑΛΩΝ

«Μια πρώτη θεωρητική προσέγγιση του κατοικημένου
χώρου ή μια «ανάγνωση» τοπίου, ως πεδίου μελέτης στη
Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση: Περιδιαβαίνοντας τις πόλεις
 του χθες και του σήμερα».

Αμαλία Κ. Ηλιάδη, φιλόλογος-ιστορικός
(Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Βυζαντινής Ιστορίας από
το Α.Π.Θ.) , Δ/ντρια 3ου Γυμνασίου Τρικάλων

Γράφει η Αμαλία Κ. Ηλιάδη, φιλόλογος-ιστορικός, Δ/ντρια 3ου Γυμνασίου Τρικάλων

Το 3ο Γυμνάσιο Τρικάλων, έχοντας υπόψη την με αριθμό 129887/Γ2/2-12-2011 απόφαση του ΥΠΔΒΜΘ, πραγματοποίησε διήμερη εκπαιδευτική επίσκεψη στα Ζαγοροχώρια. Η επίσκεψη υλοποιήθηκε στις 5 & 6-12-2014(ημέρες: Παρασκευή-Σάββατο). Ο προβλεπόμενος αριθμός συμμετεχόντων μαθητών ήταν 33 με 3 συνοδούς καθηγητές: κ. Ηλιάδη Αμαλία, φιλόλογο-ιστορικό, Δ/ντρια και αρχηγό της εκδρομής, κ. Σιούλα Αφροδίτη, φιλόλογο-συντονίστρια του Περιβαλλοντικού Εκπαιδευτικού Προγράμματος με το οποίο συνδέθηκε επιστημονικά και παιδαγωγικά η εκπαιδευτική μας περιήγηση με τίτλο «Σπίτι μου σπιτάκι μου», κ. Μπρέλλα Ευαγγελία, φιλόλογο, υπεύθυνη καθηγήτρια του εν λόγω προγράμματος).

Η διήμερη εκπαιδευτική εκδρομή της περιβαλλοντικής ομάδας της Β΄ Τάξης του σχολείου μας στα Ζαγοροχώρια ως αποκάλυψη της ποίησης της Πέτρας και του Χρόνου υπήρξε μια βιωμένη ταξιδιωτική εμπειρία από κείνες που η αισθητική τους αξία κυριαρχεί κάθε άλλης.

Φημισμένα για τα πέτρινα γεφύρια, τη φιλοξενία και την ήπια τουριστική τους ανάπτυξη, συνιστούν από τα πιο προικισμένα μέρη της Ελλάδας. Αρκεί να επιλέξετε ένα από τα υπέροχα χωριά του Ζαγορίου, όποιο σας ταιριάζει καλύτερα, και έχοντάς το ως ορμητήριο, να γυρίσετε και τα υπόλοιπα για να ανακαλύψετε όλες τις ανεξερεύνητες ομορφιές τους. Εμείς ως τόπο διαμονής της διήμερης εξόρμησής μας επιλέξαμε το Μονοδένδρι.

Πουθενά αλλού, όσο στο Ζαγόρι, δεν χαρήκαμε την αισθητική αξία της ξερολιθιάς. Και μου θύμισε αυτή η καθαρή της αποτύπωση μιαν υψηλή αισθητική χαρά που ζει κανείς σπάνια. Και δεν ξέρεις αν είναι κάτι το αποχαιρετιστικό ή κάτι το προσδοκώμενο -τόσο συμπλέκονται οι χρόνοι του παρελθόντος και του παρόντος. Κι έχει τούτη η τραχιά, απτή αίσθηση μια μοναδική συναισθηματική δόνηση και αισθητική επιβολή.

Με την αυθεντικότητα του υλικού του δομημένου περιβάλλοντος και την ειλικρίνεια των προθέσεων των ανθρώπων έχομε μιαν επιστροφή στα αρχέγονα μέτρα της υπάρξεως. Γιατί το Ζαγορίσιο κτίσμα-σπίτι δεν έγινε με αφηρημένα ή αυθαίρετα μέτρα- έγινε με (και «για») το ίδιο το ανθρώπινο σώμα. «Το σπίτι έγινε με το κορμί! Όταν ο μάστορας έπαιρνε τα μέτρα του σπιτιού, ήταν όλος αίσθηση ζεστή και εγρήγορση. Μετρούσε με το μάτι του, με τις παλάμες των χεριών του, με την ‘ αναπνοή του».

Το πρόγραμμά μας περιελάμβανε χωριά με ζωή και με σύμμαχο την ηρεμία, γραφικούς οικισμούς με θέα που κόβει την ανάσα ή κρυμμένους στην αγκαλιά της φύσης … ΜΟΝΟΔΕΝΔΡΙ, ΒΙΤΣΑ , ΤΣΕΠΕΛΟΒΟ? Τα χωριά του Ζαγορίου δεν είναι ένα, αλλά 46, τόσο όμοια και την ίδια στιγμή τόσο διαφορετικά. Με κοινό τους χαρακτηριστικό το σεβασμό στην παραδοσιακή αρχιτεκτονική, που δίνει έμφαση στην πέτρα και το ξύλο, αλλά και τις τοπικές σπεσιαλιτέ που μπορεί ο επισκέπτης να απολαύσει σε όλες σχεδόν τις ταβέρνες, τα Ζαγοροχώρια δεν θεωρούνται τυχαία ένας από τους πιο δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς της χώρας μας. Ιδανικά για όλες τις εποχές του χρόνου, μας χάρισαν μια μοναδική χειμωνιάτικη εμπειρία που ξεκίνησε από τη διαμονή σ’ ένα υπέροχο δωμάτιο ενός εξαιρετικού ξενώνα, μέχρι τις εκπαιδευτικές-μορφωτικές δραστηριότητές μας (Επίσκεψη στο Ριζάρειο Χειροτεχνικό κέντρο, στο κτίριο Ριζάρη, στη φωτογραφική έκθεση για τα παλιά Ιωάννινα στο Ριζάρειο Πνευματικό κέντρο στο Μονοδένδρι, περιήγηση στο χωριό της Βίτσας και στα μοναδικά αρχοντικά της: Βελογιάννη, Βασδέκη και Σκεύη, στα πετρόχτιστα γεφύρια Μίσιου, Λαζαρίδη και Κοκκόρου, στους αρχαιολογικούς χώρους του βασιλείου των Μολοσσών της Ηπείρου, στο γραφικό, πανέμορφο Τσεπέλοβο με ευλαβικό προσκύνημα στον κατάγραφο Άγιο Νικόλαο και αναστοχαστική ενατένιση στον τάφο του ποιητή Ιωάννη Βηλαρά με παράλληλη περιδιάβαση στην Πινακοθήκη Μοντέρνας Τέχνης στην οποία έχει μετατραπεί η παλιά και ταπεινή του οικία? Το Τσεπέλοβο, ένα μικρό ταξίδι στη λιθόστρωτη πλατεία της ψυχής μας καθώς και στο παραδοσιακό κτίριο του Δημαρχείου μια στάση στις αναζωογονητικές πεζοπορίες μας σε μοναδικά φυσικά αξιοθέατα (πεζοπορία στη χαράδρα του Βίκου στο μοναστηράκι της Αγίας Παρασκευής)?

Αρχή του τέλους: με ενδιάμεση στάση στο κοσμοπολίτικο και χριστουγεννιάτικα στολισμένο Μέτσοβο, αναχωρήσαμε και στη συνέχεια αφιχθήκαμε στα αγαπημένα μας Τρίκαλα, μαθητές και καθηγήτριες ως μια ψυχικά δεμένη και ανανεωμένη πνευματικά και σωματικά σχολική υποκοινότητα. 

ΕΝΤΥΠΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΔΡΟΜΗ ΣΤΑ ΖΑΓΟΡΟΧΩΡΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΜΑΘΗΤΡΙΑ ΠΑΤΟΥΛΙΩΤΗ ΜΑΡΙΝΑ

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΕΚΔΡΟΜΗΣ ΣΤΑ ΖΑΓΟΡΟΧΩΡΙΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΜΑΘΗΤΡΙΕΣ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΑΔΑΜΟΥ, ΝΑΥΣΙΚΑ ΚΟΥΓΙΟΥΤΑ, ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΚΟΥΤΗ, ΣΩΤΗΡΙΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΚΟΥ

Αμαλία Κ. Ηλιάδη, φιλόλογος-ιστορικός, (Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Βυζαντινής Ιστορίας απ΄ το Α.Π.Θ.), Δ/ντρια 3ου Γυμνασίου Τρικάλων

Πάντα μου άρεσαν οι ιστορίες για βιαστικούς αναγνώστες. Μέσα στη βιασύνη και την τύρβη της καθημερινότητάς μου είναι ο μοναδικός τρόπος να έρχομαι σε επαφή με τη λογοτεχνία που τρέφει το εσώτερό μου είναι. Το διάβασμα με εκτονώνει και με τονώνει, παράλληλα, για ν? αντιμετωπίσω την επερχόμενη λαίλαπα της «δουλειάς»? Ευτυχώς για μένα, ζυμώθηκα μαζί του από πολύ μικρή ηλικία. Απ΄ τα πιο τρυφερά μου χρόνια η ανάγνωση υπήρξε το καταφύγιό μου, η διαφυγή μου, το ταξίδι μου από μια πραγματικότητα που ποτέ δε με «κάλυπτε», που ποτέ δε μου ήταν αρκετή? Πάντα ήθελα, ποθούσα βαθιά, να γεύομαι το παραπάνω, την πολυτέλεια της τέχνης της αφήγησης, που ενώ κάποτε ήταν ανάγκη των ανθρώπων, σε προφορικό, έστω, επίπεδο πολιτισμού, ήδη στα χρόνια της νεότητάς μου(δεκαετία του 1980) άρχιζε να ωχριά μπροστά στην επέλαση του πολιτισμού της «εικόνας». Προσπαθώντας σήμερα και εκ των υστέρων να εξηγήσω το σύνθετο αυτό φαινόμενο μ΄ έναν λιτό και τελείως αφαιρετικό τρόπο, θα το απέδιδα στον άκρατο καταναλωτισμό που δικαιώνει τη βιωμένη στιγμή της ζωής μας ως έκλαμψη ηλεκτρονικής, ψηφιακής εικόνας? Continue reading →

Γράφει η Αμαλία Κ. Ηλιάδη, φιλόλογος-ιστορικός (κάτοχος Μεταπτυχιακού Διπλώματος Βυζαντινής Ιστορίας απ? το Α.Π.Θ.) , Δ/ντρια 3^ου Γυμνασίου Τρικάλων.

Μελετώντας τα αγιολογικά κείμενα των πρώτων χριστιανικών χρόνων(1^ος-3^ος αι. μ.Χ.) και της πρώϊμης βυζαντινής περιόδου(3^ος-6^ος αι. μ.Χ.), αποδελτίωσα σωρεία πληροφοριών οι οποίες φωτίζουν, από πολλές απόψεις, το πολύπτυχο μιας πολύπλοκης, αντιφατικής και μεταβατικής κοινωνίας όπως η κοινωνία της πρωτοβυζαντινής περιόδου. Οι ίδιες οι πληροφορίες με την ιδιόμορφη φύση τους κατευθύνουν το μελετητή στον εντοπισμό βασικών θεματικών περιοχών προς ανάλυση και μελέτη.

Παρακάτω αναφέρω τις βασικές αυτές θεματικές περιοχές με σκοπό τη σφαιρική κατόπτευση της φύσης του υλικού των αγιολογικών κειμένων της πρωτοβυζαντινής περιόδου:

  Continue reading →

Επιμέλεια Αμαλίας Κ. Ηλιάδη, φιλολόγου-ιστορικού, Δ/ντριας 3ου Γυμνασίου Τρικάλων

Πηγή- Απόσπασμα-Μαρτυρία: Προκοπίου Ανέκδοτα ή Απόκρυφη Ιστορία Μετάφραση: Αλόη Σιδέρη Εκδόσεις: ΑΓΡΑ

«?Αυτά ήταν λοιπόν, καθώς νομίζω, τα σχετικά με το χαρα­κτήρα του Ιουστινι­ανού, όσα τουλάχιστον εγώ μπο­ρώ να πω. Όσο για τη γυναίκα που παντρεύτηκε, θα εξηγήσω τώρα πώς γεννήθηκε και ανατράφηκε και πώς, αφού συνδέθηκε με τον άνθρωπο αυτόν, αφάνισε πέρα για πέρα τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Υπήρχε στο Βυζάντιο ένας κάποι­ος Ακάκιος, φύλακας των θηρίων στο τσίρκο, οπαδός των Πράσινων, ένας άνθρωπος απ? αυτούς που ονομάζουν αρκουδιάρηδες. Αυτός ο άνθρωπος πέθανε από αρρώστια στα χρόνια που ήταν αυτοκράτο­ρας ο Αναστάσιος, κι άφησε τρεις κόρες, την Κομιτώ, τη Θεοδώρα και την Αναστασία, από τις οποίες η μεγαλύτερη δεν ήταν ακόμα εφτά χρόνων. Η γυναίκα του ξέπεσε και βρήκε άλλον άνδρα με την ελπίδα ότι θα ανελάμβανε τη φροντίδα του σπιτιού όπως επίσης και τη δουλειά στο τσίρκο. Αλλά ο πρώτος χορευτής των Πράσινων, Αστέριος το όνομα, πληρώθηκε από κάποι­ον άλλον για να τους διώξει από τη θέση αυτή και την έδωσε, χωρίς καμιά δυσκολία, στον άνθρωπο που του είχε δώσει τα χρήματα. Οι χορευτές, βλέπετε, μπορού­σαν να κανονίζουν όπως ήθελαν κάτι τέτοιες υποθέσεις. Η γυναίκα όμως, όταν βεβαιώθηκε πως όλος ο κόσμος είχε μαζευτεί στο τσίρκο, φόρεσε στεφάνια στο κεφάλι και στα χέρια των κοριτσιών της και τις έβαλε να καθήσουν ως ικέτισσες. Οι Πράσινοι βέβαια αρνήθηκαν κατη­γορηματικά να δεχθούν την ικεσία, οι Βένετοι όμως τους έδωσαν μια ανάλογη θέση, επειδή και ο δικός τους φροντιστής των θηρίων είχε πεθάνει πρόσφατα. Όταν λοιπόν τα παιδιά αυτά μεγάλωσαν, η μητέρα τους τα έβγαλε αμέσως στη σκηνή του τσίρκου γιατί ήταν όμορφα κο­ρίτσια. Δεν τις έβγαλε όμως συγχρό­νως και τις τρεις, αλλά τη στιγμή που καθεμιά τους φάνηκε να ωριμάζει. Η πρώτη λοιπόν, η Κομιτώ, είχε ήδη κατακτήσει διακεκριμένη θέση ανάμεσα στις εταίρες του καιρού της? η δεύτερη, η Θεοδώρα, φορώ­ντας έναν κοντό χιτώνα με μακριά μανίκια σαν αυτούς που φοράνε οι μικρές σκλάβες, την ακολουθού­σε υπηρετώντας τη σε καθετί και κουβαλώντας στους ώμους της το σκαμνί, πάνω στο οποίο εκείνη συνήθιζε να κάθεται στις δημόσιες συγκεντρώσεις. Continue reading →

Αμαλία Κ. Ηλιάδη, φιλόλογος-ιστορικός, (Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Βυζαντινής Ιστορίας απ΄ το Α.Π.Θ.), Δ/ντρια 3ου Γυμνασίου Τρικάλων

Μέσα από την Ελληνική παιδεία η Ελλάδα προσδιορίσθηκε σε σχέση με την εσωτερική οδό που οδηγεί στο ?Αγαθό? άρα μπορεί ως «ένα», ως μια πνευματική ολότητα σε εσωτερική ενότητα να οραματισθεί και να πράξει το ?Πανελλήνιο αγαθό?. Το ?Πανελλήνιο αγαθό? που εξάγεται από την μυητική αυτή φράση και από τον μυητικό αυτό λόγο του Ισοκράτους είναι ότι οι Έλληνες πλέον ?Είναι?. Αν θυμηθούμε τον Παρμενίδη θα ορίσουμε αυτό το?Είναι? ως ταύτιση της Ελληνικής σκέψης και πράξης. Πλέον, σύμφωνα με τον Ισοκράτη, όλοι οι Έλληνες μπορούν από κοινού να μετουσιώσουν σε πράξη όσα ιδανικά διά της παιδείας αιώνες κατασκεύαζαν και μετέφεραν από τους πατέρες προς τα τέκνα. Continue reading →

Αμαλία Κ. Ηλιάδη, φιλόλογος-ιστορικός , Δ/ντρια 3^ου Γυμνασίου Τρικάλων

Σύμφωνα με τον επίσημο ορισμό της ICOM (International Council of Museums) το Μουσείο είναι «ένα μόνιμο ίδρυμα, μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, στην υπηρεσία της κοινωνίας και της ανάπτυξής της, ανοικτό στο κοινό, που έχει ως έργο του τη συλλογή, τη μελέτη, τη διατήρηση, τη γνωστοποίηση και την έκθεση τεκμηρίων του ανθρώπινου πολιτισμού και περιβάλλοντος». Τα μουσεία ανάλογα με τις συλλογές που εκθέτουν διακρίνονται σε διάφορες κατηγορίες. Ανάμεσα σε αυτές είναι τα Λαογραφικά, τα Βυζαντινά και τα Ιστορικά.

Τα Λαογραφικά Μουσεία περιλαμβάνουν συλλογές του λαϊκού πολιτισμού μιας περιοχής (είτε εθνικής είτε τοπικής). Σε ένα Λαογραφικό Μουσείο υπάρχουν κινητά αντικείμενα ή εξοπλισμός εργαστηρίων, φωτογραφικό υλικό, ταινίες  ή ότι άλλο σχετικό με το λαϊκό πολιτισμό ενός συγκεκριμένου  τόπου Παράδειγμα: Το Μουσείο Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης (στην Πλάκα)  έχει πλούσιες συλλογές από δείγματα της νεοελληνικής λαϊκής τέχνης, όπως  κεντητικής, υφαντικής, ενδυμασιών, μεταμφιέσεων, θεάτρου σκιών, αργυροχοΐας, μεταλλοτεχνίας, κεραμικής, ξυλογλυπτικής, λαϊκής ζωγραφικής και λιθογλυπτικής.

Τα Ιστορικά Μουσεία στοχεύουν στη διαφύλαξη και προβολή της πολιτιστικής και ιστορικής κληρονομιάς ενός τόπου.

Τα Βυζαντινά μουσεία περιλαμβάνουν συλλογές από έργα βυζαντινής τέχνης, όπως εικόνες, τοιχογραφίες, ιερά κειμήλια, σκεύη, άμφια κλπ. Παράδειγμα: Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού (Θεσσαλονίκη): Το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού επιχειρεί να δείξει πολλές όψεις της ζωής κατά τη βυζαντινή και μεταβυζαντινή περίοδο: της τέχνης, της ιδεολογίας, της κοινωνικής οργάνωσης, της θρησκείας, αλλά και της καθημερινής ζωής των ανθρώπων. Το 2005 βραβεύτηκε με το Βραβείο του Συμβουλίου της Ευρώπης

Η επίσκεψη σε ένα μουσείο μπορεί να είναι πολύ ωφέλιμη αλλά και ευχάριστη για ένα μαθητή. Continue reading →

Αμαλία Κ. Ηλιάδη, φιλόλογος-ιστορικός, (Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Βυζαντινής Ιστορίας απ΄ το Α.Π.Θ.), Δ/ντρια 3ου Γυμνασίου Τρικάλων  

Το κορυφαίο βιβλίο του Ρώσου  συγγραφέα και δημοσιογράφου Βασίλι Γκρόσμαν, πανόραμα και αμείλικτη κριτική της σοβιετικής κοινωνίας και του πολιτικού συστήματος στα χρόνια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, κυκλοφορεί στα ελληνικά είκοσι τρία χρόνια μετά την πρώτη του έκδοση στη Δύση.

Η κοινοτοπία, λέει ο Αναστάσης Βιστωνίτης, που πρωτοπαρουσίασε και διατύπωσε στα βασικά σημεία του παρόντος κειμένου την  εύστοχη κριτική του, πως κανένα μυθιστόρημα, ακόμη και αν είναι καλογραμμένο, δεν μπορεί να θεωρηθεί σημαντικό μόνο από το περιεχόμενό του  ισχύει και για το αριστούργημα του Βασίλι Γκρόσμαν  Ζωή και πεπρωμένο. Έχει όμως μεγάλη σημασία το γεγονός ότι ένα έργο που ολοκληρώθηκε πριν από μισό περίπου αιώνα εκδόθηκε πρώτα στη Δύση πριν από τρεις και πλέον δεκαετίες και στη χώρα του το 1989. Και αν ο συγγραφέας του δεν είχε προνοήσει να εμπιστευθεί δύο αντίγραφά του σε φίλους του, εκ των οποίων ο ένας, ο Αντρέι Ζαχάροφ, το μετέγραψε σε μικροφίλμ και το έστειλε στη Δύση, το βιβλίο θα ήταν σαν να μην είχε υπάρξει. Ο Γκρόσμαν το ολοκλήρωσε το 1960 και το έδωσε να δημοσιευθεί στο περιοδικό «Ζνάμια» της Μόσχας. Οι υπεύθυνοι τρομοκρατημένοι το έστειλαν στις Αρχές. Ο Μιχαήλ Σουσλόφ, μέλος του Πολιτικού Γραφείου του ΚΚΣΕ και υπεύθυνος για τα ιδεολογικά θέματα, ειδοποίησε τον συγγραφέα ότι το βιβλίο του δεν επρόκειτο να εκδοθεί ούτε έπειτα από διακόσια χρόνια. «Γιατί να προσθέσουμε το βιβλίο σου στις ατομικές βόμβες των εχθρών μας;» του είπε.

Μετά από αυτό ο Γκρόσμαν απευθύνθηκε στον Χρουστσόφ. «Εγώ είμαι ελεύθερος αλλά το βιβλίο μου βρίσκεται στη φυλακή» του έγραψε. Continue reading →