Αμαλία Κ. Ηλιάδη, φιλόλογος-ιστορικός, (Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Βυζαντινής Ιστορίας απ΄ το Α.Π.Θ.), Δ/ντρια 3ου Γυμνασίου Τρικάλων

Τα τεκμηριωμένα βιβλία ιστορίας λειτουργούν μερικές φορές ως νυστέρι που κόβει πέπλα άγνοιας, συσσωρευμένα το ένα πάνω στο άλλο, εξηγούν τους κρατικούς μετασχηματισμούς, τεκμηριώνουν ποιες αντιλήψεις για τη νεότερη Ελλάδα θα πρέπει να αμφισβητηθούν ριζικά και ποια ζητήματα απαιτούν περαιτέρω επιστημονική έρευνα.

Το πρώτο από αυτά τα πέπλα το φοράμε όταν διδασκόμαστε ιστορία στο σχολείο. Στη συνέχεια, προστίθενται νέα πέπλα δημιουργώντας ψευδείς βεβαιότητες, στο πλαίσιο της κυρίαρχης κάθε φορά εκδοχής της δημόσιας ιστορίας. Σε αυτή τη δημόσια και όχι την επιστημονική ιστορία θητεύουν πανεπιστημιακοί ιστορικοί, πολιτικοί αρχηγοί, ερασιτέχνες ιστοριοδίφες, δημοσιογράφοι χωρίς ιστορική παιδεία, μεταξύ πολλών άλλων. Λαμβάνουν ως ιστορικό δεδομένο ό,τι ίσχυε ως ιστορικό συμπέρασμα προ πολλών δεκαετιών και το αναπαράγουν αδιαφορώντας για πρόσφατες έρευνες της ιστορικής επιστήμης.

Για να ξηλώσει κανείς τέτοια πέπλα απαιτείται μια θεωρητική αφετηρία, ειδικά μάλιστα στην πολιτική και κοινωνική ιστορία ένα ερμηνευτικό σχήμα για την εξέλιξη του κράτους. Αυτό συνήθως στηρίζεται σε «δοκιμασμένα» επιστημονικά σχήματα που βρίσκονται στο κέντρο των σύγχρονων αναζητήσεων της ιστορίας, της ιστορικής κοινωνιολογίας και της πολιτικής ανάλυσης. Μας θυμίζει ότι κάθε νέο κράτος επιδιώκει να αποκτήσει νομιμοποίηση μεταξύ των υπηκόων του και ταυτόχρονα να τους ελέγξει, κυρίως μέσω των μηχανισμών της φορολογίας, του στρατού και της εκπαίδευσης. Το πώς ακριβώς μετασχηματίζεται το κράτος είναι αποτέλεσμα Continue reading →

Αμαλία Κ. Ηλιάδη, φιλόλογος-ιστορικός, (Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Βυζαντινής Ιστορίας απ΄ το Α.Π.Θ.), Δ/ντρια 3ου Γυμνασίου Τρικάλων

Ο κ. Φρυσίρας (ιδιοκτήτης και υπεύθυνος διευθυντής του αντίστοιχου Μουσείου σύγχρονης τέχνης) έλεγε πρόσφατα στο «Βήμα» ότι ο Κουνς και ο Χερστ φτιάχνουν σκουπίδια. Αυτή είναι η άποψή του για τους δύο πιο διάσημους καλλιτέχνες του κόσμου.

Συμφωνώ μαζί του, εν γνώσει μου ότι αυτή είναι μια συναισθηματική απάντηση, σε αρμονία με τα σημάδια της εποχής που διανύουμε τώρα. Δεν είμαι πολέμια της ελευθερίας της έκφρασης, μια και πιστεύω ότι η δημοκρατία είναι το σπουδαιότερο επίτευγμα των δυτικών κοινωνιών. Εάν ο Κουνς θέλει να δημοσιοποιήσει πορνογραφικές φωτογραφίες με την πρώην σύζυγό του, είναι δική του ευθύνη ? υπάρχουν στο Διαδίκτυο χιλιάδες φωτογραφίες από ζευγάρια που δημοσιοποιούν την ερωτική τους ζωή. Εάν ο Χερστ θέλει να βάλει έναν καρχαρία σε φορμόλη, είναι δικαίωμά του ? υπάρχουν εκατοντάδες μουσεία Φυσικής Ιστορίας με εκθέματα από νεκρά ζώα σε φορμόλη. Τα προβλήματα ξεκινούν όταν ο Κουνς υποστηρίζει ότι οι φωτογραφίες αυτές είναι τέχνη και για τον λόγο αυτόν απαιτεί 20 εκατ. δολάρια. Το ίδιο και ο Χερστ. Εδώ μπαίνει θέμα ηθικής και αν μη τι άλλο η τέχνη θέτει ηθικές αξίες, ειδικά σε μια δημοκρατική κοινωνία. Το φαινόμενο του μεταμοντερνισμού, και ειδικά των επιγόνων του, μου θυμίζει το παραμύθι με τα καινούργια ρούχα του βασιλιά που κυκλοφορεί γυμνός και οι αυλικοί του τον κολακεύουν για τα αόρατα ρούχα του για να μην τους πουν απολίτιστους. Continue reading →

Αμαλία Κ. Ηλιάδη, φιλόλογος-ιστορικός, (Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Βυζαντινής Ιστο ρίας απ΄ το Α.Π.Θ.), Δ/ντρια 3ου Γυμνασίου Τρικάλων

Τη μεγαλύτερη ίσως ως τώρα διαδικτυακή συλλογή ανοιχτών ψηφιακών δεδομένων για τον πολιτισμό και την έρευνα θα ξεκινήσει να διαθέτει το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) μέσα στο 2014. Πρόκειται για σειρά δράσεων που χρηματοδοτούνται από το ΕΠ «Ψηφιακή Σύγκλιση» (ΕΣΠΑ) και στοχεύουν στη δημιουργία ενός κοινού πληροφοριακού περιβάλλοντος για τον πολιτισμό και την έρευνα.

Η δράση ανοιχτών δεδομένων έρχεται να καταστήσει το έγκριτο πολιτιστικό περιεχόμενο πραγματικά προσβάσιμο στον τελικό χρήστη, καθώς οι υπηρεσίες συσσώρευσης ψηφιακών πολιτιστικών πόρων θα επιτρέπουν την ουσιαστική αξιοποίηση του πολιτιστικού πλούτου που έχει ή πρόκειται να ψηφιοποιηθεί και να τεκμηριωθεί από τους πολιτιστικούς οργανισμούς της χώρας που έχουν συνάψει σχετικό πλαίσιο συνεργασίας με το ΕΚΤ. Πρόκειται για μια πλειάδα έγκριτων πολιτιστικών συλλόγων, αρχαιολογικών πόρων, κινητών μνημείων, μουσικών συλλογών, κινηματογραφικών ταινιών κτλ.

Το ΕΚΤ αναπτύσσει τις υπηρεσίες εκείνες που Continue reading →

Δείτε εδώ την παρουσίαση στο πλαίσιο του εκπαιδευτικού πολιτιστικού προγράμματος με θέμα τα “Ψηφιακά Μουσεία” με συντονίστρια την φιλόλογο ιστορικό, διευθύντρια του σχολείου μας Αμαλία Ηλιάδη.

Αμαλία Κ. Ηλιάδη, φιλόλογος-ιστορικός , Δ/ντρια 3^ου Γυμνασίου Τρικάλων

Εξετάζοντας, τη συνολική διαδικασία του σχεδίου εργασίας ως προς τη μάθηση, πρέπει να απαντήσουμε σε δυο θεμελιακά ερωτήματα σχετικά με αυτή: πώς και τι μαθαίνουν τα μέλη των ομάδων κατά τη διάρκεια των σχεδίων εργασίας. Δηλαδή, με διαφορετική φρασεολογία, ποια τα χαρακτηριστικά της μαθησιακής διαδικασίας και απόκτησης της γνώσης στην πορεία ενός project; Τα σχέδια εργασίας οδηγούν σε μια ριζικά διαφορετική αντίληψη γι? αυτά τα ζητήματα. Η μάθηση εντάσσεται στη συλλογική, πρακτική δραστηριότητα των μαθητών/τριών, ώστε να μαθαίνουν θέματα, τα οποία ανακύπτουν στην πορεία της δράσης τους, απορρέουν από την κατανόηση των συνεπειών της, από τις ανάγκες συνέχισής της η ξεκινούν από αυτή και επεκτείνονται σε άλλα, σχετικά ή και διαφορετικά από αυτή ζητήματα. Continue reading →

Αμαλία Κ. Ηλιάδη, φιλόλογος-ιστορικός , Δ/ντρια 3^ου Γυμνασίου Τρικάλων

Τα εικονικά μουσεία (virtualmuseums) υπόσχονται μέσω των τεχνολογιών εικονικής πραγματικότητας να μετατρέψουν την περιήγηση σε χώρους πολιτισμού σε μία συναρπαστική και συνάμα εκπαιδευτική για το χρήστη εμπειρία. Τα χαρακτηριστικά που ένα τέτοιο μουσείο θα πρέπει να έχει, σχετίζονται μεταξύ άλλων με την αληθοφάνεια και την πιστότητα στην ψηφιακή αναπαραγωγή του φυσικού χώρου, την ευκολία στην πλοήγηση, τους τρόπους με τους οποίους η σχετική πληροφορία παρουσιάζεται στους επισκέπτες. Στο πλαίσιο αυτής της εργασίας περιγράφεται η εμπειρία σχεδίασης ενός εικονικού μουσείου και συνάγονται συμπεράσματα που σχετίζονται με τους βασικούς άξονες σχεδίασης και αξιολόγησης της εφαρμογής με έμφαση στην αλληλεπίδραση χρήστη-συστήματος καθώς και στη μαθησιακή διάστασή του.(Λέξεις κλειδιά: εικονικό μουσείο, αλληλεπίδραση χρήστη, μαθησιακή δραστηριότητα). Continue reading →

Αμαλία Κ. Ηλιάδη, φιλόλογος-ιστορικός, (Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Βυζαντινής Ιστορίας απ΄ το Α.Π.Θ.), Δ/ντρια 3ου Γυμνασίου Τρικάλων

Στο βραβευμένο βιβλίο «Bloodlands: Europe Between Hitler and Stalin» (εκδ. Vintage) γίνεται λόγος για την  κληρονομιά του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου,  την αξία της Ιστορίας, τους κινδύνους για την ενωμένη Ευρώπη, την τραγική εμπειρία της Ανατολικής Ευρώπης μεταξύ Χίτλερ και Στάλιν. Γνωρίζει πλέον η κοινή γνώμη με ακρίβεια ορισμένες από τις λεπτομέρειες των χιτλερικών και των σταλινικών εγκλημάτων. Ο κόσμος νομίζει ότι γνωρίζει  τα πάντα για το «Ολοκαύτωμα». Η αλήθεια είναι ότι γνωρίζει μόνο ένα μέρος του, γιατί η πραγματικότητα ήταν πολύ χειρότερη. Υπάρχουν εγκλήματα πολέμου που διέπραξαν οι Ναζί τα οποία σχεδόν κανείς δεν έχει ακουστά: δολοφόνησαν τρία εκατομμύρια αιχμαλώτους πολέμου. Ο κόσμος νομίζει ότι γνωρίζει πλέον τα πάντα για τη σοβιετική σταλινική τρομοκρατία. Γνωρίζει μόνο ένα μικρό μέρος της, όσο ήταν ορατό προτού αποκτήσουμε πρόσβαση στα σοβιετικά αρχεία μετά το 1989. Λίγοι γνωρίζουν, για παράδειγμα, ότι η εθνικότητα υπήρξε μείζον κίνητρο των σταλινικών εκκαθαρίσεων. Πρόκειται για στοιχεία που ήρθαν στο φως προσφάτως και η διάχυσή τους στο ευρύ κοινό παίρνει χρόνο.

Οι ιστορικοί έχουν ασχοληθεί με τα συγκεκριμένα εγκλήματα πολέμου όμως Continue reading →

Αμαλία Κ. Ηλιάδη, φιλόλογος-ιστορικός, (Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Βυζαντινής Ιστορίας απ΄ το Α.Π.Θ.), Δ/ντρια 3ου Γυμνασίου Τρικάλων 

Ο Ιταλός ιστορικός Έντσο Τραβέρσο προτάσσει την κληρονομιά του ρατσισμού, του ιμπεριαλισμού και της αποικιοκρατίας ως θεμελιώδη συμβολή στην επιβολή του εθνικοσοσιαλισμού.

Ποια είναι η γενεαλογία της ναζιστικής βίας; Πέρα από την πράξη και την πρακτική, στόχος του  ιταλού ιστορικού Έντσο Τραβέρσο, καθηγητή στο αμερικανικό Πανεπιστήμιο Κορνέλ, στο βιβλίο του που μόλις κυκλοφόρησε στα ελληνικά είναι να ανιχνεύσει το ιδεολογικό υπόστρωμα από το οποίο άντλησε ο εθνικοσοσιαλισμός τις έννοιες εκείνες που κατέστησαν δυνατό το Άουσβιτς. Κρίσεις όπως αυτές του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου ή του 1929 αποδεικνύονται μήτρες ρήξεων, τομών, αναβίωσης ή ανασυνδυασμών πολιτικών και ιδεολογικών στοιχείων. Τα πρόσφατα συμπτώματα της ανόδου των άκρων στην Ευρώπη καθιστούν θεμιτή και απαραίτητη τη σύγκριση του σήμερα με τις «σκοτεινές» δεκαετίες του 20ού αιώνα.

Το ολοκαύτωμα υπενθυμίζει ακριβώς τη σημασία των φαινομένων της βραχείας διάρκειας σε συνδυασμό με εκείνα της μακράς, όπως τονίζεται στην εισαγωγή του βιβλίου. Στη μεταπολεμική εποχή, κατά τον Ψυχρό Πόλεμο, η ιστοριογραφία βρισκόταν μεθοδολογικά υπό την επικυριαρχία της δομιστικής προσέγγισης όπως αυτή είχε προέλθει από τον Φερνάν Μπροντέλ και τη Σχολή των Annales ? μια Ιστορία στη μακρά προοπτική της, αν μπορούμε να τη χαρακτηρίσουμε έτσι. Ήταν το προϊόν των ιδιοτήτων ενός κόσμου ο οποίος υπό την επιρροή του Ψυχρού Πολέμου έμοιαζε σταθερός και ακίνητος. Μετά την πτώση του υπαρκτού σοσιαλισμού οι ιστορικοί ανακάλυψαν ξανά τη σημασία (και την αυτονομία) του γεγονότος ως έννοιας με αμείωτες ιστορικές ιδιότητες. Continue reading →

Αμαλία Κ. Ηλιάδη, φιλόλογος-ιστορικός, (Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Βυζαντινής Ιστορίας απ΄ το Α.Π.Θ.), Δ/ντρια 3ου Γυμνασίου Τρικάλων  

Ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος στην ψηφιακή εποχή: έναν αιώνα μετά την κήρυξή του, το Αυτοκρατορικό Μουσείο Πολέμου του Λονδίνου δημιουργεί μια κολοσσιαία βιβλιοθήκη με μαρτυρίες αυτοπτών μαρτύρων στην πρώτη γραμμή και στα μετόπισθεν.

Σε ποιο σημείο άραγε η «Μεγάλη Ιστορία» συναντιέται με το προσωπικό βίωμα; Την απάντηση αναζητεί το Αυτοκρατορικό Μουσείο Πολέμου του Λονδίνου μέσω ενός φιλόδοξου πρότζεκτ που εγκαινιάζει τους επόμενους μήνες, με την ευκαιρία της συμπλήρωσης των 100 χρόνων από το ξέσπασμα της πρώτης παγκόσμιας σύρραξης το 2014. Το Μουσείο απευθύνει παγκόσμια πρόκληση-έκκληση στις οικογένειες ατόμων που έλαβαν μέρος στον Πόλεμο να καταθέσουν ό,τι υλικό έχουν στην κατοχή τους: ιδιωτικές επιστολές, ημερολόγια, φωτογραφίες κτλ., με σκοπό τη διαδικτυακή ανάρτηση 8 εκατομμυρίων προσωπικών ιστοριών στην ιστοσελίδα του Μουσείου ως τα τέλη του 2018.

Ο σκοπός των ιθυνόντων είναι να συγκεντρώσουν και να καταγράψουν μαζικά τον πολύτιμο πλούτο που είναι αυτή τη στιγμή κρυμμένος σε συρτάρια, σοφίτες και λοιπούς χώρους αποθήκευσης και να τον κάνουν προσβάσιμο σε κάθε ενδιαφερόμενο, μελετητή και όχι μόνο, με το πάτημα ενός κουμπιού. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει η εφημερίδα «TheObserver», το υλικό που θα συγκεντρωθεί «θα αποτελέσει τμήμα μιας τεράστιας διαδικτυακής βιβλιοθήκης η οποία θα τεθεί στη διάθεση των ιστορικών αλλά και των απλών ανθρώπων οι οποίοι θέλουν να ενημερωθούν για τη δράση των δικών τους στη σύγκρουση». Continue reading →