«H κρίση του τέλους του 7ου αιώνα στο Βυζάντιο και ο ρόλος, σ? αυτή,
των καθεστωτικών παραγόντων: στρατού, δήμων, συγκλήτου.
Συσχετισμός δυνάμεων. Παρατηρήσεις, υποθέσεις, ερωτήματα».

Ο Βυζαντινός αυτοκράτωρ που σηματοδοτεί με τη βασιλεία του το τέλος 
 του 7ου και τις αρχές του 8ου αιώνα είναι ο Ιουστινιανός Β΄ ο 
 επονομαζόμενος Ρινότμητος. Ο προηγούμενος αιώνας (7ος) σημαδεύτηκε 
 απ? την ηγεμονική μορφή του Ηρακλείου και ο επόμενος(8ος) αρχίζει με 
 την έκπτωση, ρινοκοπία και γλωσσοκοπία του Ιουστινιανού του Β΄, 
 απέναντι στον οποίο στάθηκαν ιδιαίτερα επιθετικοί οι 
 μεγαλογαιοκτήμονες-αριστοκράτες. Οι αυτοκράτορες που προηγήθηκαν του 
 Ιουστινιανού του Β΄, Λεόντιος(695-698) και 
 Αψίμαρος-Τιβέριος(698-705) υπήρξαν σχετικά ανίσχυρες προσωπικότητες 
 στο να επιβάλλουν τις προσωπικές τους απόψεις για τον τρόπο 
 διοίκησης του κράτους και άσκησης της εξουσίας.
 Οι παράγοντες που οδήγησαν στην πρώτη ανατροπή του Ιουστινιανού του 
 Β΄(695) υπήρξαν ο ..διαβάστε περισσότερα........ 

Aμαλία Κ. Ηλιάδη, ιστορικός-βυζαντινολόγος (ΜΑ ΒυζαντινήςΙστορίας)

μέσα από την τέχνη και τις σχετικές ιστορικές πηγές (για Γυμνάσια και Λύκεια). Σκέψεις και Παρατηρήσεις για τη Διδασκαλία με τις νέες τεχνολογίες (ΤΠΕ).

Σενάριο διδασκαλίας για Project

από την κ. Αμαλία Κ. Ηλιάδη, φιλόλογο-ιστορικό (Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Βυζαντινής
Ιστορίας απ? το Α.Π.Θ.), Δ/ντρια 3ου Γυμνασίου Τρικάλων

Περιήγηση στην Ακρόπολη και στο νέο μουσείο της.

Ένα περιβαλλοντικό πρόγραμμα για το σχολικό έτος 2012-13.

Συντονίστρια: Τέγου Αγορίτσα (ΠΕ06)

Δείτε εδώ την τελική παρουσίαση του προγράμματος

ένα πολιτιστικό πρόγραμμα που υλοποιήθηκε με μαθητές της Α΄τάξης το σχ. έτος 2012-13

Δείτε εδώ την τελική παρουσίαση του προγράμματος

Υπεύθυνες καθηγήτριες: Τέγου Αγορίτσα (ΠΕ06) – Παλάτου Βασιλική(ΠΕ06)- Πατραμάνη Ευαγγελία(ΠΕ05)

ένα πολιτιστικό πρόγραμμα για το  σχολικό έτος 2012-13.

Υπεύθυνες καθηγήτριες: Παλάτου Βασιλική (ΠΕ06) – Τέγου Αγορίτσα (ΠΕ06)

Δείτε εδώ την τελική παρουσίαση του προγράμματος.

Το 3^ο Γυμνάσιο Τρικάλων   πραγματοποίησε  αγώνες βόλεϊ και μπάσκετ καθώς και την παρουσίαση των Καινοτόμων Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων που εκπονήθηκαν κατά την τρέχουσα σχολική χρονιά. Την Πέμπτη και Παρασκευή, 25 και 26 /04/2013 αντίστοιχα, έγιναν αθλητικές δραστηριότητες στον αύλειο χώρο υπό την καθοδήγηση και το συντονισμό των γυμναστών  μας  κ.κ. Γκούτα Κων/νου, Πατσιάνη  Ηλία και Μπαϊρακτάρη Κων/νου, οι απονομές μεταλλίων, διπλωμάτων και κυπέλλων στις νικήτριες ομάδες του σχολείου

καθώς και  η τελική παρουσίαση όλων των Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων στην αίθουσα εκδηλώσεων του σχολείου μας  ενώπιον των μελών της Σχολικής μας Κοινότητας.

Τα εν λόγω εκπαιδευτικά προγράμματα που υλοποίησε εφέτος  το 3^ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΤΡΙΚΑΛΩΝ είναι τα ακόλουθα:

1. «Εργαστήρι δημιουργικής ανάγνωσης και γραφής: Μελέτη και επεξεργασία νεανικού μυθιστορήματος  της Μ. Κλιάφα: Μια μπαλάντα για τη Ρεβέκκα»(Συντονίστρια: Ηλιάδη Αμαλία ΠΕ02, Συμμετέχοντες  Εκπαιδευτικοί: Μπανάσιου Ευαγγελία ΠΕ02, Ρουσουλιώτη Χαρίκλεια ΠΕ02)

2. «Όψεις βυζαντινού πολιτισμού: Μνημεία και προσωπογραφίες» (Συντονίστρια: Μπανάσιου Ευαγγελία ΠΕ02 , Συμμετέχοντες  Εκπαιδευτικοί: Ηλιάδη Αμαλία ΠΕ02,  Μαγαλιού Καλλιόπη ΠΕ19)

3. «Βιότοπος: η φύση στην αυλή μας» (Συντονίστρια: Τέγου Αγορίτσα ΠΕ06, Συμμετέχοντες εκπαιδευτικοί: Μαγαλιού Καλλιόπη ΠΕ19, Καλλέργη Κωνσταντία ΠΕ08).

4. «Ταξίδι στο Μόναχο»(Συντονίστρια: Ψάλλα Αθανασία ΠΕ07, Συμμετέχουσα Εκπαιδευτικός: Βαλκανιώτη Αθανασία ΠΕ07)

5. «Ταξιδεύοντας στο Λονδίνο: μια πόλη ζωντανή, γεμάτη ιστορία και πολιτισμό»(Συντονίστρια: Πατραμάνη Ευαγγελία ΠΕ05, Συμμετέχουσα Εκπαιδευτικός: Παλάτου Βασιλική  ΠΕ06)

6. «Απόηχοι του παρελθόντος: Αρχαίοι Πολιτισμοί (Ίνκας-Μάγια-Ο μύθος της Ατλαντίδας»(Συντονίστρια: Παλάτου Βασιλική  ΠΕ06, Συμμετέχουσα εκπαιδευτικός: Τέγου Αγορίτσα ΠΕ06

7. ACTION AID HELLAS (Στα πλαίσια της Παγκόσμιας Εβδομάδας Δράσης  για την Εκπαίδευση)« Όλα τα παιδιά του κόσμου χρειάζονται δασκάλους» (Υπεύθυνη καθηγήτρια: Τέγου Ρίτσα ΠΕ06)

8. «Εργαστήρι Ζωγραφικής: Εικαστική αποτύπωση των Μνημείων της Ακρόπολης-Παρθενώνα»(Συντονίστρια: Καλλέργη Κωνσταντία ΠΕ08, Συμμετέχων Εκπαιδευτικός: Γκούτας Κων/νος ΠΕ11)

9. «Η Γερμανία και οι πόλεις της» (Υπεύθυνες καθηγήτριες: Ψάλλα Αθανασία ΠΕ07, Βαλκανιώτη Αθανασία ΠΕ07)

10. «Στο εργαστήρι του μικρού επιστήμονα: 10 Πειράματα φυσικής και οι τεχνολογικές τους κατασκευές» (Υπεύθυνη καθηγήτρια: Μαυρομμάτη Ειρήνη ΠΕ04)

Οι επιδιωκόμενοι στόχοι και τα χαρακτηριστικά της μεθόδου project  με την οποία υλοποιούνται τα εκπαιδευτικά προγράμματα ως «καινοτόμα παιδαγωγικά εργαστήρια του μέλλοντος» είναι οι ακόλουθοι:

1. Η συγκεκριμένη μέθοδος θέλει να προωθήσει τη συμμετοχή του καθενός παιδαγωγού-εκπαιδευτικού, μαθητή/μαθήτριας, στη διαμόρφωση του μέλλοντός του.

2. .Επιδιώκει την ενσωμάτωση όλων των συμμετεχόντων. Με άλλα λόγια, κατά την υλοποίηση της μεθόδου ειδικοί και μη ειδικοί, γνώστες και μη γνώστες του θέματος συνεργάζονται.

3. Έχει ένα ολιστικό χαρακτήρα, δηλ. ερευνά το συνδυασμό των ατομικών αλλαγών με τις αλλαγές της κοινωνίας, της λογικής με την ενόραση, τη γνώση με το συναίσθημα.

4. Είναι μια μέθοδος δημιουργική, δηλ. είναι μια μέθοδος σχεδιασμού και ανάπτυξης στοιχείων, τα οποία κινητοποιούν τη δημιουργική φαντασία και τις αντιληπτικές ικανότητες των συμμετεχόντων.

5. Είναι μια μέθοδος επικοινωνιακή, δηλ. παρακινεί και δίνει την ευκαιρία για συμμετοχή συζήτηση και δημιουργία και στους διστακτικούς συμμετέχοντες.

(Οι τελικές παρουσιάσεις των πολιτιστικών και περιβαλλοντικών προγραμμάτων μας βρίσκονται αναρτημένες  στην ιστοσελίδα του σχολείου : mail@3gym-trikal.tri.sch.gr)

http://3gym-trikal.tri.sch.gr/wp-content/uploads/2013/04/byzantinos-politismos.pdf

http://3gym-trikal.tri.sch.gr/wp-content/uploads/2013/04/%CE%95%CE%B2%CF%81%CE%B1%CE%AF%CE%BF%CE%B9-MIA-BALANTA-GIA-TI-REBEKKA-synoptiki-morfi.pdf

http://3gym-trikal.tri.sch.gr/?cat=33 (Εκπαιδευτικά Προγράμματα)

http://3gym-trikal.tri.sch.gr/?cat=51 (Περιβαλλοντική Εκπαίδευση)

http://3gym-trikal.tri.sch.gr/?cat=53 (Αρχείο πολιτιστικών εκπαιδευτικών προγραμμάτων)

http://3gym-trikal.tri.sch.gr/?cat=54 (Αρχείο προγραμμάτων Τοπικής Ιστορίας)

Η διευθύντρια

Αμαλία Ηλιάδη, Φιλόλογος (ΠΕ 02)

Εφέτος (σχολικό έτος 2012-2013) στο σχολείο μας εκπονήθηκε καινοτόμο εκπαιδευτικό πρόγραμμα πολιτιστικών δραστηριοτήτων με θέμα «Εργαστήρι Ζωγραφικής: Εικαστική Αποτύπωση των Μνημείων της Ακρόπολης-Παρθενώνα», στο οποίο συντονίστρια είναι η  κ.Καλλέργη-Γιάκου Ντία, καθηγήτρια εικαστικών.

Δείτε εδώ δείγματα της δουλειάς  των μαθητών στα πλαίσια του προγράμματος

Τα υποθέματα, οι επιμέρους διαστάσεις-όψεις  του  που προσέγγισαν  οι μαθητές αφορούν τη γνώση  του  Παρθενώνα  και  των  Μνημείων  της  Ακρόπολης, τη μελέτη στη  θεωρία  και  πράξη, την  ένταξή  τους  στο  Ιστορικό  Πλαίσιο του Χρυσού  Αιώνα  (5^ος αι. π.Χ.), την λεπτομερειακή  ιστορική ? αρχαιολογική  ανάλυσή  τους, την εικαστική  τους  αποτύπωση με ζωγραφική  απόδοση  και  παραγωγή  νέων  έργων  τέχνης. Οι  παιδαγωγικοί  στόχοι  που τίθενται σε αυτή την περίπτωση είναι επομένως γνωστικοί, αξιακοί, συναισθηματικοί-βιωματικοί , όσο και απόκτησης  εικαστικών  δεξιοτήτων. Επίσης οργανωτικοί, με ψηφιοποίηση των  έργων  ζωγραφικής  απόδοσης  των  μαθητών-μαθητριών  και  διοργάνωση  έκθεσης, πραγματικής  και  εικονικής.

Η  έμπρακτη  πιστοποίηση  της  αξίας  του  αρχαίου  ελληνικού  πολιτισμού, ως  πηγής  έμπνευσης συντελείται με τον τρόπο αυτό μέσω της μεθοδολογίας  υλοποίησης του προγράμματος και των συνεργασιών  με  άλλους  φορείς,  τα οποία εδράζονται στα ακόλουθα στάδια: 1. Εντοπισμός ? επεξεργασία  εικονογραφικού  υλικού: Ζωγραφικοί  πίνακες, Σκαριφήματα, Σχέδια, Αρχιτεκτονικές και  Ζωγραφικές  Αναπαραστάσεις, Τεκμήρια  (ομαδοσυνεργατική  μέθοδος  project) 2. Συνεργασία  με  το  νέο  Μουσείο  της  Ακρόπολης: Επίσκεψη ? Παρακολούθηση  σχετικού  Εκπαιδευτικού  Προγράμματος 3. Οργάνωση  έκθεσης  ζωγραφικής, πραγματικής  και  εικονικής-ψηφιακής.

Τα πεδία  σύνδεσης  με  τα  προγράμματα  σπουδών  των  αντίστοιχων  γνωστικών  αντικειμένων αφορούν τα  μαθήματα: Ιστορία ? Τέχνη ? Αρχαιολογία, Εικαστικά: σχέδιο, ζωγραφική  αναπαράσταση,  Έκθεση ? Έκφραση  Ιδεών, Πολιτική  και  Κοινωνική  Αγωγή. Η διερεύνηση  του θέματος από τους μαθητές περιλαμβάνει  βιβλιογραφική  έρευνα  για  το  Χρυσό  Αιώνα  στην  Αρχαία  Αθήνα και εντοπισμό  εικονογραφικού  υλικού, συλλογή σχεδίων ? ζωγραφικών  και  αρχιτεκτονικών  αναπαραστάσεων,  κατάταξή  του  σε  ομάδες: μνημεία  της  Ακρόπολης  των  Αθηνών  (Παρθενών, Προπύλαια, Ναοί: Απτέρου  Νίκης, κτλ.),επεξεργασία, δηλαδή δημιουργία  θεματικών  ενοτήτων  και  ζωγραφικές  αποδόσεις  των  μελετηθέντων  μνημείων, με παράλληλη επισήμανση του λειτουργικού  τους  ρόλου  στον  Ιερό  Βράχο. Η, δε, υλοποίηση  των δράσεων  και  επισκέψεων του προγράμματος προϋποθέτει περιήγηση στο Νέο  Μουσείο  της  Ακρόπολης: παρατήρηση του  Ψηφιακού  Υλικού  και  περιήγηση  στον  Εικονικό  του  κόσμο.

Υπό τις κατευθύνσεις, λοιπόν, την επίβλεψη και σε συνεργασία με την καθηγήτριά τους των εικαστικών, οι μαθητές και οι μαθήτριές μας στοχεύουν  σε μια δυναμική παρέμβαση, από τη μεριά τους, στο πολιτιστικό γίγνεσθαι του σχολείου μας και της ευρύτερης περιοχής, με την εφαρμογή ενός ολοκληρωμένου προγράμματος εικαστικής και πολιτιστικής εμβάθυνσης. Βασική επιδίωξη του σχολικού καλλιτεχνικού μας εργαστηρίου είναι  η σταδιακή μύηση στο χώρο σπουδών των εικαστικών τεχνών και η δημιουργία πρόσφορων συνθηκών ανάπτυξης της καλλιτεχνικής έκφρασης στους εφήβους μαθητές μας.  Μέσα από ειδικά μελετημένα προγράμματα, προσαρμοσμένα στην ηλικία τους, το εργαστήρι προσφέρει σε παιδιά και εφήβους τη δυνατότητα,  μέσα από ευχάριστη αλλά στοχευμένη, δομημένη παιδαγωγικά και επιστημονικά απασχόληση, να πλησιάσουν την εικαστική δημιουργία, να μάθουν τη γλώσσα της και να χειριστούν διαφορετικά εκφραστικά μέσα, όπως σχέδιο, ζωγραφική, γλυπτική  κ.ά. Με ατομικές και ομαδικές εργασίες και την καθοδήγηση της έμπειρης δασκάλας τους κ. Ντίας Καλλέργη-Γιάκου, καλλιεργούνται, μέσα από τη διαδικασία της τέχνης με δημιουργικότητα, αυτοπειθαρχία και, όπου κρίνεται απαραίτητο, με καλλιτεχνική ελευθερία, αναδεικνύοντας  το ταλέντο στους πιο προικισμένους. Μαθητεύουν στο ζωγραφικό εργαστήρι του 3^ου Γυμνασίου Τρικάλων  παράλληλα με το εκπαιδευτικό-σχολικό τους έργο, τη μελέτη και την επιμέλεια που απαιτείται σε όλα τα μαθήματα, γιατί το εικαστικό μας εργαστήρι έχει να επιδείξει αξιόλογη δραστηριότητα επιμορφωτικού και ψυχαγωγικού χαρακτήρα, όπως αποδεικνύεται και από τις φωτογραφίες που στηρίζουν, συνοδεύουν και εμπλουτίζουν αυτό το κείμενο. Εξάλλου, η εκπαίδευση μέσα από τις τέχνες συμβάλλει στην πραγματοποίηση ολοκληρωμένης μάθησης, δεδομένου ότι, ενώ γίνεται η γνωστική προσέγγιση διαφόρων θεμάτων, ενεργοποιείται ταυτόχρονα η κριτική σκέψη, η δημιουργικότητα, η συναισθηματική έκφραση και η φαντασία.

Στο πλαίσιο των στόχων αυτών, οι μαθητές και μαθήτριες του εργαστηρίου μας  πραγματοποιούν εκπαιδευτικές επισκέψεις σε εκθέσεις  οι οποίες φιλοξενούνται, κατά καιρούς, στην πόλη μας μα και σε άλλες πόλεις, στη διάρκεια εκπαιδευτικών εκδρομών. Ξεναγούνται στις εκθέσεις από τους υπευθύνους των εκπαιδευτικών προγραμμάτων, συνήθως ιστορικούς της τέχνης & τεχνοκριτικούς ή επιμελητές των εκθέσεων,  και έτσι έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν και να θαυμάσουν μια σειρά έργων από πρόσφατες ή παλιότερες ενότητες δουλειάς,  τα οποία αποτυπώνουν τη μαγική ποιητική, τις αναζητήσεις και την πάντοτε φρέσκια και νεανική ματιά  ακμαίων και σύγχρονων ή παλαιότερων  δημιουργών. Μέσα από τις αναλυτικές αυτές  παρουσιάσεις  γίνεται  κατανοητό ότι, πράγματι, το έργο τέχνης «χαρίζει»  γνωστική επάρκεια, αναπτύσσει τη φαντασία , ωθεί τη σκέψη  σε πολλαπλές ερμηνείες,  ενδυναμώνει πολιτισμικά και  ευαισθητοποιεί αισθητικά. Εξάλλου, η ενεργοποίηση του στοχασμού αποτελεί θεμέλιο για κάθε θετική δράση των σκεπτόμενων και ενεργών πολιτών, έτσι ώστε να διαχειρίζονται την αλλαγή και να προσαρμόζονται στις νέες κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες.

Με το πέρας των ξεναγήσεων, οι μαθητές συνήθως  δημιουργούν τα προσωπικά τους έργα,  με βάση έναν συγκεκριμένο πίνακα ζωγραφικής ή με  αφορμή το σύνολο του έργου ενός καλλιτέχνη, με στόχο να αντιληφθούν τη σχέση του λόγου με τις εικαστικές τέχνες. Παράλληλα, όμως, το έργο τέχνης ως αντικείμενο παρατήρησης προάγει το στοχασμό, προσφέρει ευελιξία επιλογών. Διεγείρει κατ? αρχάς τις αισθήσεις, στη συνέχεια ελκύει  την παρατηρητικότητα οριοθετώντας τη, γεγονός που κάνει τον στοχασμό περισσότερο εστιασμένο. Η προσήλωση αυτή μέσα από κατάλληλες διδακτικές προσεγγίσεις, δίνει τη δυνατότητα για βαθιά στοχαστική ενεργοποίηση: ερμηνεία συμβόλων, εντοπισμό μηνυμάτων, ανάκληση εμπειριών, ανάλυση και σύγκριση εννοιών, εύρεση εναλλακτικών προοπτικών. Το ζητούμενο είναι  να προκύψει ένα εικαστικό έργο ή ένα κείμενο ως έκφραση της εντύπωσης ή του συναισθήματος που δημιουργεί ένα έργο τέχνης. Γιατί η αξιοποίηση των τεχνών για μαθησιακούς σκοπούς σήμερα αναπτύσσεται ως μια μορφή εκπαίδευσης. Συγκεκριμένα, η εκπαίδευση μέσα από τις τέχνες συνίσταται στο ότι, ενώ μελετάται ένα μαθησιακό αντικείμενο, παρεμβάλλεται η ανάλυση έργων τέχνης, το περιεχόμενο των οποίων σχετίζεται με αυτό. Εξάλλου, η δημιουργική γραφή στο πλαίσιο του σχολείου στοχεύει στο να κάνει τους μαθητές «μικρούς συγγραφείς»,  δίνοντάς τους ερεθίσματα για έκφραση και δημιουργία. Έτσι, η εσωτερική επικοινωνία ή αλλιώς η ώσμωση μεταξύ  διαφορετικών μορφών τέχνης μπορεί να αποτελέσει πρόσφορο πεδίο πειραματισμού και έκφρασης των δημιουργικών ταλέντων των μαθητών.

Υπό αυτό το πρίσμα, οι  επισκέψεις  σε εκθέσεις ζωγραφικής είναι  πολύ ενδιαφέρουσες εμπειρίες, από τις οποίες οι μαθητές αποκομίζουν πολλαπλά οφέλη, επιτυγχάνοντας τη μάθηση μέσα από ενεργητικές διαδικασίες, που παράλληλα επιτρέπουν την έκφραση της δημιουργικότητάς τους. Τα νοήματα των έργων ανακαλύπτονται και στη συνέχεια αξιοποιούνται ως εναύσματα προκειμένου να πραγματοποιείται μια περισσότερο εμπλουτισμένη και ανοικτή σε ερμηνείες προσέγγιση των εξεταζόμενων θεμάτων. Τέτοιου είδους εκπαιδευτικές επισκέψεις παρέχουν στους μαθητές τις απαραίτητες δεξιότητες για την ανάπτυξη καινοτόμων δράσεων, οι οποίες θα ενδυναμώσουν τη δημιουργικότητα και την κριτική σκέψη τους, μέσω της επεξεργασίας έργων τέχνης.

«Εργαστήρι Ζωγραφικής: Εικαστική αποτύπωση των Μνημείων της Ακρόπολης-Παρθενώνα»(Συντονίστρια: Καλλέργη Κωνσταντία ΠΕ08)

Οι επιδιωκόμενοι στόχοι και τα χαρακτηριστικά της μεθόδου project  με την οποία υλοποιήθηκε το εν λόγω  εκπαιδευτικό πρόγραμμα ως «καινοτόμο παιδαγωγικό εργαστήριο του μέλλοντος» είναι οι ακόλουθοι:

1. Η συγκεκριμένη μέθοδος θέλει να προωθήσει τη συμμετοχή του καθενός παιδαγωγού-εκπαιδευτικού, μαθητή/μαθήτριας, στη διαμόρφωση του μέλλοντός του.

2. .Επιδιώκει την ενσωμάτωση όλων των συμμετεχόντων. Με άλλα λόγια, κατά την υλοποίηση της μεθόδου ειδικοί και μη ειδικοί, γνώστες και μη γνώστες του θέματος συνεργάζονται.

3. Έχει ένα ολιστικό χαρακτήρα, δηλ. ερευνά το συνδυασμό των ατομικών αλλαγών με τις αλλαγές της κοινωνίας, της λογικής με την ενόραση, τη γνώση με το συναίσθημα.

4. Είναι μια μέθοδος δημιουργική, δηλ. είναι μια μέθοδος σχεδιασμού και ανάπτυξης στοιχείων, τα οποία κινητοποιούν τη δημιουργική φαντασία και τις αντιληπτικές ικανότητες των συμμετεχόντων.

5. Είναι μια μέθοδος επικοινωνιακή, δηλ. παρακινεί και δίνει την ευκαιρία για συμμετοχή συζήτηση και δημιουργία και στους διστακτικούς συμμετέχοντες.

 Η διευθύντρια

Αμαλία Ηλιάδη, Φιλόλογος (ΠΕ 02)

Το Μέγα ή Ιερόν Παλάτιον της Κωνσταντινούπολης

Εργασία του μαθητή Κοθρά Βασιλείου, της Β΄ Τάξης, ενταγμένη στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα “?ΌΨΕΙΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ: ΜΝΗΜΕΙΑ & ΠΡΟΣΩΠΟΓΡΑΦΙΕΣ”
Συντονίστρια: Μπανάσιου Ευαγγελία, φιλόλογος
Yπεύθυνες καθηγήτριες: Αμαλία Κ. Ηλιάδη, φιλόλογος-ιστορικός, Δ/ντρια 3ου Γυμνασίου Τρικάλων,  Μαγαλιού Καλλιόπη, καθηγήτρια Πληροφορικής

Εφέτος (σχολικό έτος 2012-2013) στο σχολείο μας εκπονήθηκε καινοτόμο εκπαιδευτικό πρόγραμμα πολιτιστικών δραστηριοτήτων με θέμα «Εργαστήρι Δημιουργικής Ανάγνωσης και Γραφής: Μελέτη και επεξεργασία νεανικού μυθιστορήματος της Μ. Κλιάφα: Μια μπαλάντα για τη Ρεβέκκα» (Συντονίστρια: Ηλιάδη Αμαλία ΠΕ02, Δ/ντρια  Υπεύθυνοι καθηγητές: Μπανάσιου Ευαγγελία, Καταβούτα Αικατερίνη, Ρουσουλιώτη Χαρίκλεια ΠΕ02).

Τα υποθέματα, οι επιμέρους διαστάσεις-όψεις  του  που προσέγγισαν  οι μαθητές και  οι  παιδαγωγικοί  στόχοι  που τίθενται σε αυτή την περίπτωση υπήρξαν γνωστικοί, αξιακοί, συναισθηματικοί-βιωματικοί, όσο και απόκτησης  εικαστικών  δεξιοτήτων:

1. Η  ανάγνωση  ως  δημιουργική  και  κριτική  δραστηριότητα.

2. Η  γραφή  ως  προσωπική  αφήγηση, κατάθεση  απόψεων.

3. Προσέγγιση  της  ιστορίας  μέσα  από  τη  λογοτεχνία.

4. Η  λογοτεχνία  ως  μέσο  κατανόησης  και  εμβάθυνσης, συνειδητοποίησης  και  επεξεργασίας  του  «διαφορετικού».

Υπό τις κατευθύνσεις, λοιπόν, την επίβλεψη και σε συνεργασία με τις φιλολόγους καθηγήτριές τους, οι μαθητές και οι μαθήτριές μας στόχευσαν σε μια δυναμική παρέμβαση, από τη μεριά τους, στο πολιτιστικό γίγνεσθαι του σχολείου μας και της ευρύτερης περιοχής, με την εφαρμογή ενός ολοκληρωμένου προγράμματος πνευματικής, νοητικής και πολιτιστικής εμβάθυνσης. Βασική επιδίωξη του σχολικού  μας «εργαστηρίου» ήταν  η σταδιακή μύηση στο χώρο σπουδών των τέχνης της ανάγνωσης και της γραφής και η δημιουργία πρόσφορων συνθηκών ανάπτυξης της λεκτικής-καλλιτεχνικής έκφρασης στους εφήβους μαθητές μας.  Μέσα από ειδικά μελετημένα προγράμματα, προσαρμοσμένα στην ηλικία τους, το εργαστήρι προσέφερε σε παιδιά και εφήβους τη δυνατότητα,  μέσα από ευχάριστη αλλά στοχευμένη, δομημένη παιδαγωγικά και επιστημονικά απασχόληση, να πλησιάσουν τη λεκτική, γραπτή δημιουργία, να μάθουν τη γλώσσα της και να χειριστούν διαφορετικά εκφραστικά μέσα. Με ατομικές και ομαδικές εργασίες και την καθοδήγηση των έμπειρων καθηγητριών τους, καλλιεργήθηκαν, μέσα από τη διαδικασία της ανάγνωσης και της γραφής με δημιουργικότητα, αυτοπειθαρχία και, όπου κρίνεται απαραίτητο, με καλλιτεχνική ελευθερία, αναδεικνύοντας  το ταλέντο στους πιο προικισμένους. Μαθήτευσαν στο δημιουργικό εργαστήρι του 3^ου Γυμνασίου Τρικάλων  παράλληλα με το εκπαιδευτικό-σχολικό τους έργο, τη μελέτη και την επιμέλεια που απαιτείται σε όλα τα μαθήματα, γιατί το εργαστήρι μας ανάγνωσης και γραφής έχει να επιδείξει αξιόλογη δραστηριότητα επιμορφωτικού και ψυχαγωγικού χαρακτήρα. Εξάλλου, η εκπαίδευση μέσα από τη λογοτεχνία συμβάλλει στην πραγματοποίηση ολοκληρωμένης μάθησης, δεδομένου ότι, ενώ γίνεται η γνωστική προσέγγιση διαφόρων θεμάτων, ενεργοποιείται ταυτόχρονα η κριτική σκέψη, η δημιουργικότητα, η συναισθηματική έκφραση και η φαντασία. (Ιστοσελίδα με τις εργασίες και τα κείμενα των μαθητών/τριών: http://3gym-trikal.tri.sch.gr)

Στο πλαίσιο των στόχων αυτών, οι μαθητές και μαθήτριες του εργαστηρίου μας  πραγματοποίησαν εκπαιδευτικές επισκέψεις σε εκθέσεις και παρακολούθησαν προγράμματα τοπικής ιστορίας από το Κέντρο Ιστορίας & Πολιτισμού ΚΛΙΑΦΑ ( Τα μνημεία της πόλης των Τρικάλων, Κολλίγοι και Τσιφλικάδες, Βαλκανικοί Πόλεμοι 1912-13 κ.ά)  οι οποίες φιλοξενούνται και υλοποιούνται κατά καιρούς, στην πόλη μας μα και σε άλλες πόλεις, στη διάρκεια εκπαιδευτικών εκδρομών. Ξεναγήθηκαν στις εκθέσεις από τους υπευθύνους των εκπαιδευτικών προγραμμάτων και από την κ. Μαρούλα Κλιάφα, η οποία τόσα πολλά και πολύτιμα προσφέρει στα εκπαιδευτικά και κοινωνικά δρώμενα της περιοχής μας,   και έτσι είχαν την ευκαιρία να γνωρίσουν και να θαυμάσουν μια σειρά έργων από πρόσφατες ή παλιότερες ενότητες δουλειάς,  τα οποία αποτυπώνουν την ποιητική με την ευρύτερη έννοια, τις αναζητήσεις και την πάντοτε φρέσκια και νεανική ματιά  ακμαίων σύγχρονων ή παλαιότερων  δημιουργών. Μέσα από τις αναλυτικές αυτές  παρουσιάσεις  γίνεται  κατανοητό ότι, πράγματι, τέτοια εκπαιδευτικά προγράμματα «χαρίζουν»  γνωστική επάρκεια, αναπτύσσουν τη φαντασία , ωθούν τη σκέψη  σε πολλαπλές ερμηνείες,  ενδυναμώνουν πολιτισμικά και  ευαισθητοποιούν αισθητικά. Εξάλλου, η ενεργοποίηση του στοχασμού αποτελεί θεμέλιο για κάθε θετική δράση των σκεπτόμενων και ενεργών πολιτών, έτσι ώστε να διαχειρίζονται την αλλαγή και να προσαρμόζονται στις νέες κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες.

Με το πέρας των ξεναγήσεων και των παρουσιάσεων, οι μαθητές συνήθως  δημιουργούν τα προσωπικά τους έργα,  με βάση ένα συγκεκριμένο μυθιστόρημα-λογοτεχνικό κείμενο  ή με  αφορμή το σύνολο του έργου ενός συγγραφέα, με στόχο να αντιληφθούν τη σχέση του λόγου με τις άλλες εικαστικές-«καλές» τέχνες. Παράλληλα, όμως, το λογοτεχνικό έργο  και το έργο τέχνης γενικότερα, ως αντικείμενο απόλαυσης, μελέτης και παρατήρησης προάγει το στοχασμό, προσφέρει ευελιξία επιλογών. Διεγείρει κατ? αρχάς τις αισθήσεις, στη συνέχεια ελκύει  την παρατηρητικότητα οριοθετώντας τη, γεγονός που κάνει τον στοχασμό περισσότερο εστιασμένο. Η προσήλωση αυτή μέσα από κατάλληλες διδακτικές προσεγγίσεις, δίνει τη δυνατότητα για βαθιά στοχαστική ενεργοποίηση: ερμηνεία συμβόλων, εντοπισμό μηνυμάτων, ανάκληση εμπειριών, ανάλυση και σύγκριση εννοιών, εύρεση εναλλακτικών προοπτικών. Το ζητούμενο είναι  να προκύψει ένα κείμενο ή ακόμη κι ένα εικαστικό έργο, ως έκφραση της εντύπωσης ή του συναισθήματος που δημιουργεί ένα έργο λόγου και τέχνης. Γιατί η αξιοποίηση του λόγου και των τεχνών για μαθησιακούς σκοπούς σήμερα αναπτύσσεται ως μια μορφή εκπαίδευσης. Συγκεκριμένα, η εκπαίδευση μέσα από το δομημένο αλλά ελεύθερο λόγο και τις  τέχνες συνίσταται στο ότι, ενώ μελετάται ένα μαθησιακό αντικείμενο, παρεμβάλλεται η ανάλυση παράλληλων έργων-κειμένων , το περιεχόμενο των οποίων σχετίζεται με αυτό. Εξάλλου, η δημιουργική γραφή στο πλαίσιο του σχολείου στοχεύει στο να κάνει τους μαθητές «μικρούς συγγραφείς»,  δίνοντάς τους ερεθίσματα για έκφραση και δημιουργία. Έτσι, η εσωτερική επικοινωνία ή αλλιώς η ώσμωση μεταξύ  διαφορετικών μορφών τέχνης μπορεί να αποτελέσει πρόσφορο πεδίο πειραματισμού και έκφρασης των δημιουργικών ταλέντων των μαθητών.

Υπό αυτό το πρίσμα, οι  επισκέψεις  σε παντοειδείς ιστορικές, αρχαιολογικές και εικαστικές εκθέσεις  είναι  πολύ ενδιαφέρουσες εμπειρίες, από τις οποίες οι μαθητές αποκομίζουν πολλαπλά οφέλη, επιτυγχάνοντας τη μάθηση μέσα από ενεργητικές διαδικασίες, που παράλληλα επιτρέπουν την έκφραση της δημιουργικότητάς τους. Τα νοήματα των έργων ανακαλύπτονται και στη συνέχεια αξιοποιούνται ως εναύσματα προκειμένου να πραγματοποιείται μια περισσότερο εμπλουτισμένη και ανοικτή σε ερμηνείες προσέγγιση των εξεταζόμενων θεμάτων. Τέτοιου είδους εκπαιδευτικές επισκέψεις παρέχουν στους μαθητές τις απαραίτητες δεξιότητες για την ανάπτυξη καινοτόμων δράσεων, οι οποίες θα ενδυναμώσουν τη δημιουργικότητα και την κριτική σκέψη τους, μέσω της απόλαυσης και της επεξεργασίας της λογοτεχνίας ως έργου τέχνης.

Ιδιαίτερα προς την κ. Μαρούλα Κλιάφα, εξαιρετική συγγραφέα και ακούραστη ερευνήτρια της τοπικής μας ιστορίας  και εκ μέρους  του συλλόγου διδασκόντων του σχολείου μας και της πολιτιστικής ομάδας καθώς και της ομάδας εργασίας δημιουργικής ανάγνωσης και γραφής μαθητριών και μαθητών μας, απευθύνουμε θερμές  ευχαριστίες  για  τη στήριξή της  στο δύσκολο έργο μας, μέσω των προγραμμάτων και των παρουσιάσεων τοπικής ιστορίας που μας προσέφερε και συνεχίζει να προσφέρει αφειδώς και αφιλοκερδώς στους μαθητές μας. Επίσης την ευχαριστούμε  και για το ότι με πολλή αγάπη χάρισε στη σχολική μας βιβλιοθήκη δύο βιβλία της: «Δύσκολοι καιροί για μικρούς πρίγκηπες», των εκδόσεων Καστανιώτη της σειράς «Γέφυρες-Λογοτεχνία για νέους» και το σύγγραμμά της τοπικής ιστορίας «Τα του Δήμου εν δήμω» Το χρονικό του Δήμου Τρικκαίων (1883-1959) από τις Πρότυπες Θεσσαλικές Εκδόσεις. Οι μαθητές και οι μαθήτριές μας, ως μικρό αντίδωρο και παράλληλα «ενθύμιο» της στενής και τόσο αποδοτικής συνεργασίας μας, επεθύμησαν  να της  χαρίσουν έργα ζωγραφικής τους, τα οποία εμπνεύστηκαν από τα μνημεία, τα σημεία αναφοράς και την ιστορία της πόλης των Τρικάλων, της πόλης μας που και η κ. Μαρούλα Κλιάφα  πολύ και εμπράκτως αγαπά.

Αμαλία Κ. Ηλιάδη, φιλόλογος-ιστορικός, Δ/ντρια 3ου Γυμνασίου Τρικάλων