«Ο δοσιλογισμός κατά την περίοδο της ιταλογερμανικής κατοχής στην πόλη των Τρικάλων»

Την Τρίτη 11 Φεβρουαρίου και ώρα 11:30 π.μ ξεκινήσαμε εγώ και οι συμμαθητές μου για την προγραμματισμένη μας επίσκεψη στο Κέντρο Ιστορίας και Πολιτισμού Κλιάφα, συνοδεία της διευθύντριας του σχολείου μας κ. Αμαλίας Ηλιάδη και της καθηγήτριας του μαθήματος των Καλλιτεχνικών κ. Κωνσταντίας Καλλέργη.

Εκεί μας υποδέχτηκε εγκάρδια η κ. Μαρούλα Κλιάφα η οποία εν συνεχεία μας οδήγησε στην ευρύχωρη αίθουσα όπου επρόκειτο να παρακολουθήσουμε ένα project με θέμα το δοσιλογισμό κατά την περίοδο της ιταλογερμανικής κατοχής. Ο όρος «δοσιλογισμός» χρησιμοποιήθηκε μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο και έχει την έννοια της συνεργασίας ατόμων ή ομάδων ανθρώπων με τον εχθρό.

Η παρουσίαση, όπως όλοι το περιμέναμε άλλωστε, ήταν καταπληκτική. Αποτελούνταν από οπτικοακουστικό υλικό σπάνιο και δυσεύρετο στις μέρες μας και το θέμα της δεν περιοριζόταν μόνο στο δοσιλογισμό αλλά περιελάμβανε και πλούσιο φωτογραφικό υλικό από την περίοδο του Β? Παγκόσμιου Πολέμου. Αναλυτικότερα, η παρουσίαση περιείχε εικόνες από την πόλη των Τρικάλων εκείνης της εποχής καθώς και συγκλονιστικές φωτογραφίες από το βομβαρδισμό της, εικόνες από τις τραγικές συνθήκες ζωής στην ιταλογερμανική κατοχή και πλήθος αποκομμάτων από εφημερίδες, οι οποίες πληροφορούσαν τους πολίτες για τις διεθνείς εξελίξεις και κυριότερα για σημαντικές ειδήσεις στον ελλαδικό χώρο. Επιπλέον, μάθαμε για σημαντικά γεγονότα και χρονολογίες του Β? Παγκόσμιου Πολέμου, για τη σκληρότητα και την απανθρωπιά των κατακτητών απέναντι στους Έλληνες, για διάσημες ελληνικές φυσιογνωμίες που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην έκβαση του πολέμου και την απελευθέρωση των Τρικάλων καθώς και για όλους τους συλληφθέντες και μη, δοσίλογους της κατοχής. Τέλος, αξιοσημείωτο είναι ότι η παρουσίαση ήταν εμπλουτισμένη με διάφορα ακούσματα όπως γερμανικά πολεμικά εμβατήρια, τον εθνικό μας ύμνο κ.ά., τα οποία μας έφεραν πιο κοντά στο κλίμα της εποχής και κέντρισαν ακόμα πιο πολύ το ενδιαφέρον μας. Μόλις τελείωσε η παρουσίαση η κ. Κλιάφα μάς μίλησε συνοπτικά για όσα είδαμε και ακούσαμε και απάντησε σε όλες τις ερωτήσεις που είχαμε να της κάνουμε. Αποχωρώντας από το κτήριο, μας πρότεινε, αν φυσικά είχαμε χρόνο, να μας κεράσει από ένα ποτηράκι βυσσινάδα. Προφανώς, μη μπορώντας να αντισταθούμε σε ένα τέτοιο πειρασμό, σαν παιδιά που είμαστε άλλωστε, απολαύσαμε το δροσιστικό αναψυκτικό και αναχωρήσαμε γεμάτοι χαρά και ευχάριστες εμπειρίες για το σχολείο μας.

Συνοψίζοντας, αποκομίσαμε, δίχως αμφιβολία πολλά πράγματα από αυτή της επίσκεψη που κάναμε. Μας δόθηκε η ευκαιρία να γνωρίσουμε τις συνέπειες του πολέμου στον άμαχο πληθυσμό, τη φτώχεια και την εξαθλίωση που επικρατούσε στην κατοχή και το πόσο άσχημο ήταν το φαινόμενο του δοσιλογισμού την εποχή που οι Έλληνες ήταν σκλαβωμένοι και προσπαθούσαν με ό,τι μέσα διέθεταν να αποτινάξουν τον ιταλογερμανικό ζυγό. Η εμπειρία αυτή μου θύμισε για ακόμα μια φορά το πόσο περήφανοι και ευγνώμονες πρέπει να αισθανόμαστε για αυτούς που αγωνίστηκαν κάτω από αντίξοες συνθήκες, ώστε να είμαστε εμείς σήμερα ελεύθεροι. Μου θύμισε τέλος, ότι κάποιοι είναι ικανοί να προδώσουν ακόμα και την πατρίδα τους μπροστά στο μεγάλο δέλεαρ του χρήματος.

Στέλιος Π. Γουναρόπουλος, μαθητής του Γ1

Μια κριτική Περιήγηση στον κόσμο των εικόνων

επιλογές ζωγραφικών έργων τέχνης & φωτογραφιών 
της Αμαλίας Κ. Ηλιάδη, φιλολόγου-ιστορικού
Δ /ντριας 3ου Γυμνασίου Τρικάλων

ΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ: ΓΝΩΡΙΜΙΑ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ

ΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

Αμαλία Κ. Ηλιάδη, φιλόλογος-

ιστορικός, (Μεταπτυχιακό
Δίπλωμα Βυζαντινής Ιστορίας
απ? το Α.Π.Θ.)

Ζωγραφική τέχνη

Αμαλία Ηλιάδη, φιλόλογος-ιστορικός Δ/ντρια 3ου Γυμνασίου Τρικάλων

Εκδρομή στην Αθήνα  από τη μαθήτρια του Γ4 Τσαγκαδοπούλου Ζωή

Ο Μ. Αλέξανδρος σε έργα τέχνης της Δύσης

Συντονίστρια, Υπεύθυνη Καινοτόμων Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων: Αμαλία  Ηλιάδη, ΠΕ02,Φιλόλογος-Ιστορικός

Η επίσκεψη στην δημοτική μας πινακοθήκη πραγματοποιήθηκε με πρωτοβουλία της κυρίας Διευθύντριας του σχολείου μας. Η έκθεση των πινάκων γίνεται στην Δωροθέα Σχολή. Εκεί μέσα σε έναν ειδικά διαμορφωμένο χώρο εκθέτονταν οι πίνακες. Στην αρχή η ξεναγός μας, μάς μίλησε για την ιστορία του κτηρίου καθώς και για τα εκθέματα που επρόκειτο να δούμε. Μας είπε για τη ζωή και το βίο των ζωγράφων. Έπειτα περάσαμε στα εκθέματα. Οι πίνακες ήταν κάποιοι μεγάλοι και κάποιοι μικροί. Ζωγραφισμένοι με ποικίλα χρώματα ήταν εντυπωσιακοί. Περισσότερο από όλους μου άρεσε ο κύριος Καταφυγιώτης με τα έργα του. Οι πίνακές του με διάφορα χρώματα απεικόνιζαν  διάφορους ανθρώπους με τα χέρια στην ανάταση ή τα χέρια στο κεφάλι. Στους περισσότερους πίνακες εμφανίζονταν πολλά περιστέρια. Ήταν πολύ ωραία και ελπίζω να πραγματοποιηθούν και άλλες εκπαιδευτικές εκδρομές.

Κυριάκου Στεφανία

Α2 3^ο Γυμνάσιο Τρικάλων

Την Πέμπτη 16 Ιανουαρίου και ώρα 7:00 πμ. οι συμμαθητές μου κι εγώ ξεκινήσαμε με δύο πούλμαν για την προγραμματισμένη διήμερη  εκπαιδευτική εκδρομή μας στην Αθήνα. Η εκδρομή αυτή πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια εκπαιδευτικού προγράμματος για το ναό του Παρθενώνα συντονίστρια του οποίου είναι η κ. Καλλέργη, καθηγήτρια του μαθήματος των καλλιτεχνικών, και συμμετείχαν όλοι σχεδόν οι μαθητές της τρίτης τάξης του σχολείου μας.

Έπειτα από 5 ευχάριστες και διόλου κουραστικές ώρες  ταξιδιού και με μόνο μια στάση στη Λαμία φτάσαμε επιτέλους στον προορισμό μας. Δίχως να χάσουμε χρόνο κατευθυνθήκαμε στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών ένα εξαιρετικά καλοδιατηρημένο κτήριο στο οποίο περιηγηθήκαμε, θαυμάζοντας την τεράστια συλλογή του από αρχαιοελληνικά αγγεία, αμφορείς, αγάλματα,  διάσημα γλυπτά και αντικείμενα που χρησιμοποιούσαν στην καθημερινή τους ζωή οι αρχαίοι ημών πρόγονοι. Αξιοθαύμαστη ήταν επίσης η αίθουσα όπου εξετίθεντο αντικείμενα από το ναυάγιο των Αντικυθήρων, ανάμεσά τους και ο μηχανισμός των Αντικυθήρων, καθώς και το τμήμα με τα Αιγυπτιακά. Φύγαμε ενθουσιασμένοι και συνάμα θλιμμένοι από το μουσείο, μιας και θέλαμε να μείνουμε περισσότερο και να αφιερώσουμε πιο πολύ ώρα στη μελέτη και το θαυμασμό των άκρως ενδιαφερόντων εκθεμάτων.

 Ο χρόνος όμως μας πίεζε και έτσι επιβιβαστήκαμε στο λεωφορείο το οποίο μας πήγε στην πλατεία Συντάγματος όπου οι καθηγητές μας άφησαν ελεύθερους για περίπου 2 ώρες για να φάμε και να ξεκουραστούμε.

Έπειτα φύγαμε για την προγραμματισμένη μας επίσκεψη στη Βουλή που όλοι περιμέναμε με μεγάλη ανυπομονησία. Εκεί μας υποδέχθηκε μια κυρία η οποία μας μίλησε για το κτήριο της Βουλής, την ιστορία και τη λειτουργία της και γενικά για το πόσο σημαντική είναι για το θεσμό της δημοκρατίας η ύπαρξή της. Επίσης παρακολουθήσαμε σε μια μεγάλη τηλεόραση μια ταινία μικρού μήκους στην οποία ακούσαμε και είδαμε όσα μας είπε η ξεναγός αλλά με περισσότερες λεπτομέρειες. Ύστερα, πήγαμε στην αίθουσα του Ελευθέριου Βενιζέλου όπου μάθαμε για αυτή την τόσο λαμπρή φυσιογνωμία στο χώρο της πολιτικής, για τα έργα του και για τη συνεισφορά του στην ανάπτυξη και τον εκσυγχρονισμό της Ελλάδας. Αμέσως μετά μπήκαμε στο χώρο συνεδριάσεων της Βουλής, όπου προσωπικώς εξεπλάγην από το πόσο μεγάλος ήταν διότι δεν τον είχα ξαναδεί από κοντά αλλά μόνο μέσω της τηλεόρασης και πάντα μου φαινόταν σαν μια απλή αίθουσα. Προς μεγάλη μας έκπληξη αλλά και ευχαρίστηση μας έβαλαν να καθίσουμε στα έδρανα και όποιος ήθελε μπορούσε να τραβήξει και φωτογραφίες στην αίθουσα. Στη συνέχεια, μας καλωσόρισε ο Τρικαλινός βουλευτής της Ν.Δ. κ. Μιχάλης Ταμήλος, ο οποίος μας είπε δύο πράγματα για τον χώρο στον οποίο βρισκόμασταν και απάντησε σε όλες τις ερωτήσεις που είχαμε να του κάνουμε, λύνοντας έτσι τις δεκάδες απορίες μας.

Αποχωρήσαμε από τη Βουλή για μια ακόμα φορά ενθουσιασμένοι με όσα είδαμε και ακούσαμε, με προορισμό το ξενοδοχείο όπου θα μέναμε το βράδυ έπειτα από τη βραδινή μας έξοδο. Εκεί μείναμε για περίπου 3 ώρες και αφού ξεκουραστήκαμε και τακτοποιηθήκαμε στα τετράκλινα δωμάτιά μας, το λεωφορείο μας μετέφερε σε μια εξαιρετική ταβέρνα με ζωντανή μουσική στου Ψυρρή, όπου φάγαμε καταπληκτικά, χορέψαμε και διασκεδάσαμε μέχρι αργά. Γυρίσαμε στο ξενοδοχείο και πέσαμε ξεροί για ύπνο ελπίζοντας να είναι και η επόμενη μέρα τόσο ωραία όσο αυτή που περάσαμε.

Αφού ξυπνήσαμε το άλλο πρωί, φάγαμε ένα υπέροχο και πλουσιότατο πρωινό στην τραπεζαρία του ξενοδοχείου και αφού μαζέψαμε τα πράγματά μας από τα δωμάτια, αναχωρήσαμε αμέσως για την Ακρόπολη. Εκεί, μας περίμεναν δύο ξεναγοί οι οποίοι μας οδήγησαν στην κορυφή του βράχου της Ακρόπολης όπου δέσποζε ο τεράστιος ναός του Παρθενώνα. Από αυτό το σημείο μπορούσαμε να δούμε όλη την πόλη της Αθήνας, το λόφο του Φιλοπάππου καθώς και τον περίφημο Λυκαβηττό. Η απίστευτη και μαγευτική αυτή θέα μάς έκοβε την ανάσα και οι φωτογραφίες που τραβήξαμε ήταν αμέτρητες. Περιηγηθήκαμε στα μνημεία του βράχου, θαυμάσαμε τον ναό του Παρθενώνα και πληροφορηθήκαμε για την αρχιτεκτονική του, την ιστορία του, τον βομβαρδισμό και την αναστύλωσή του και για πολλά άλλα ενδιαφέροντα στοιχεία που οι περισσότεροι άνθρωποι δεν γνωρίσουν όπως το ότι οι κίονες του ναού έχουν μια ανεπαίσθητη κλίση προς τα μέσα, πράγμα που σημαίνει ότι αν προεκτείνουμε νοερά τους άξονες προς τα πάνω, θα ενωθούν σε κάποιο ύψος σχηματίζοντας μια νοερή πυραμίδα. Έπειτα από παραμονή περίπου τριών ωρών στο βράχο της Ακρόπολης σειρά είχε η επίσκεψή μας στο Μουσείο Ακρόπολης, ένα προσφάτως κτισμένο κτήριο, με καταπληκτικά εκθέματα, ανάμεσα στα οποία: γλυπτά του Παρθενώνος, οι αυθεντικές Καρυάτιδες, η ζωφόρος του Παρθενώνα καθώς και πλήθος άλλων αγαλμάτων, κυρίως κούρων και κορών. Η ξενάγησή μας από τις δύο ξεναγούς που μας είχαν συνοδεύσει και στην Ακρόπολη ήταν άψογη και περιηγηθήκαμε σε όλους τους ορόφους του μουσείου, χωρίς να παραλείψουμε ούτε ένα έκθεμα.

Η εκδρομή αυτή τελείωσε με τελευταίο προορισμό το εμπορικό κέντρο Αμαρουσίου για φαγητό και χαλάρωση πριν ξεκινήσουμε για την πόλη των Τρικάλων. Το ταξίδι της επιστροφής μας στα Τρίκαλα ολοκληρώθηκε ευτυχώς χωρίς κανένα απρόοπτο και κανείς μας δεν κατάλαβε πως φτάσαμε μιας και όλοι κοιμόμασταν του καλού καιρού στο λεωφορείο.

Η εκδρομή στην Αθήνα θα μου μείνει πραγματικά αξέχαστη. Ποτέ δεν περίμενα ότι θα τα περνούσαμε τόσο υπέροχα. Αξίζουν θερμά συγχαρητήρια στους συνοδούς καθηγητές κ. Γκούτα, κ. Καλλέργη, κ. Τσαγκαδόπουλο και κ. Μπλούνα για την υπομονή και το αμέριστο ενδιαφέρον τους για την ασφάλειά μας καθ’όλη τη διάρκεια της εκδρομής. Η διοργάνωση αυτής της εκπαιδευτικής εκδρομής ήταν άριστη και μας δόθηκε η ευκαιρία να επισκεφτούμε κάποια από τα σημαντικότερα μνημεία και τοποθεσίες ολόκληρου του κόσμου. Εύχομαι να ακολουθήσουν και άλλες παρόμοιες εκδρομές.

 Στέλιος Π. Γουναρόπουλος

Μαθητής της τρίτης τάξης του 3^ου Γυμνασίου Τρικάλων

Την Παρασκευή 31  Ιανουαρίου μία ομάδα μαθητών του 3^ου Γυμνασίου Τρικάλων , επισκεφτήκαμε τη Δημοτική Πινακοθήκη της πόλης μας , συνοδευόμενοι από τη διευθύντριά μας κ. Αμαλία Ηλιάδη και την καθηγήτρια της  Ιταλικής Γλώσσας κ. Ειρήνη Καλογρηά. Σκοπός της επίσκεψης αυτής ήταν να απολαύσουμε τα αριστουργήματα τέχνης που εκτίθενται σε αυτό το διώροφο  πέτρινο  και επιβλητικό κτήριο , που βρίσκεται στην οδό στρατηγού Σαράφη 42.    Η  Δημοτική Πινακοθήκη, η οποία φιλοξενεί έργα σπουδαίων καλλιτεχνών, όπως του Μενέλαου Καταφυγιώτη,  του Δημήτρη Γιολδάση του Νίκου Αλεξίου, και πολλών άλλων, άνοιξε τις πύλες της στο κοινό με σκοπό την προαγωγή  τη εικαστικής παιδείας και της Τέχνης  στον τόπο μας.

Ξεναγηθήκαμε στους χώρους της Πινακοθήκης με σχολαστικότητα και λεπτομερή παρατηρητικότητα. Τι να πρωτοθαυμάσει κανείς! Δεκατέσσερις υπέροχοι πίνακες ζωγραφικής και δύο γλυπτά έργα του συμπολίτη μας τρικαλινού Μενέλαου  Καταφυγιώτη έχουν τη δική τους θέση σε μια ξεχωριστή ομώνυμη πτέρυγα. Είναι έργα τα οποία δώρισε ο καλλιτέχνης στον Πολιτιστικό Οργανισμό Δήμου Τρικκαίων.

Στα θέματά του, που είναι διάφορα, επικρατούν ο άνθρωπος και  το άλογο.   Τα καθαρά κίτρινα,  πράσινα,  κόκκινα και μπλε χρώματα, καθώς και ο ήλιος με το εκτυφλωτικό κίτρινο φως του στις ζεστές μέρες του θεσσαλικού κάμπου, συνθέτουν απλές αναμνήσεις του καλλιτέχνη  από τη ζωή του  κοντά στη φύση, στους ανθρώπους και στ’ άλογα του κτήματος. Ο χώρος του θέματος είναι  φανταστικός, απλός, αλλά οι συμφωνίες και οι αντιθέσεις των χρωμάτων του δίνουν ένα ρυθμό ζωηρό και ζωντανό. Οι φιγούρες είναι απλές, τεμαχισμένες με κάθετες, διαγώνιες και οριζόντιες γραμμές σε σημείο να νομίζει κανείς ότι είναι  εικόνα γλυπτικού έργου, που σχηματίσθηκε από τη συγκόλληση κομματιών λαμαρίνας.

Ο ζωγράφος και γλύπτης Μενέλαος Καταφυγιώτης(1926-1997) καταγόταν από τα Τρίκαλα. Σπούδασε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών κοντά στους Α. Γεωργιάδη, Γ. Μόραλη και στο γλύπτη Μ. Τόμπρο. Συνέχισε την καλλιτεχνική του δραστηριότητα στην Αμερική, όπου και διακρίθηκε. Στο ξεκίνημα της καλλιτεχνικής του δράσης, φιλοτέχνησε αγάλματα, εκκλησιαστικά τέμπλα, προτομές. Εξέφρασε την αγάπη του για την ιδιαίτερη πατρίδα του, με έργα που αναφέρονται στον θεσσαλικό κάμπο. Από τα πιο  γνωστά του έργα γλυπτικής που έχουν μέχρι σήμερα στηθεί, είναι οι  μαρμάρινες  προτομές  στα Τρίκαλα του στρατηγού Χριστόφορου Χατζηπέτρου, του Θύμιου Βλαχάβα, του στρατηγού Γρηγόρη Λιακατά, της Ελένης Ζωγράφου, δωρήτριας του κτιρίου του Ωδείου, οι χάλκινες του Γεωργ. Καραϊσκάκη στα Τρίκαλα και στο Μαυρομμάτι Μουζακίου,  και  διάφορα ηρώα σε άλλες πόλεις, που αντιπροσωπεύουν τη  γλυπτική εργασία του . Ένα τελευταίο  έργο  του στον τομέα της γλυπτικής είναι μια  σε μεγάλο μέγεθος μαρμάρινη προτομή του Ιπποκράτη, που  τοποθετήθηκε στα  προπύλαια  της Ιατρικής  Σχολής του Πανεπιστημίου του Ρίτσμοντ στην Βιρτζίνια των Ηνωμένων Πολιτειών.

Σε μια άλλη γωνιά της Δημοτικής Πινακοθήκης εκτίθενται τα έργα ενός επίσης πολύ σπουδαίου ζωγράφου, του Δημήτρη Γιολδάση. Είναι δωρεά του καλλιτέχνη προς τον Πολιτιστικό Οργανισμό Δήμου Τρικκαίων, μέσω της κόρης του Στέλλας Γιολδάση. Ο Δημήτρης Γιολδάσης  (1897-1993)   καταγόταν από το Μορφοβούνι Καρδίτσας.      Φοίτησε στη Σχολή Καλών Τεχνών, δίπλα στους Σ. Γερανιώτη, Σ Βικάτο, Γ. Ιακωβάκη. Στην αρχή ασχολήθηκε με  την προσωπογραφία, σταδιακά όμως τα θέματά του ήταν ο θεσσαλικός κάμπος και οι άνθρωποι, με τα οποία ασχολήθηκε ως το θάνατό του. Πηγή έμπνευσης αποτέλεσε η ομορφιά του φυσικού περιβάλλοντος στην πατρίδα του.  Τον συγκινούσε η φύση και οι απλοί άνθρωποι, που τόσο παραστατικά και ζωντανά τους απαθανάτισε στους πίνακές του. Οι πίνακες του Γιολδάση  σφραγίζουν μια ορισμένη εποχή με έναν τρόπο ουσιαστικό και αληθινό. Μας  παρέχουν την αίσθηση της γαλήνιας και ήρεμης εικόνας, όταν πρόκειται να απεικονίσει τη φύση, την αγροτική ζωή και τις εναλλαγές των εποχών. Τα έργα του έχουν μια συμμετρία και ένα ήρεμο τόνο, καθώς όλα είναι ισορροπημένα και εναρμονισμένα . Ευχαριστούν το θεατή  και του δίνουν  αφορμή  για να πετάξει νοερά, σε οικείους και γνωστούς χώρους ή σε προσωπικά βιώματα. Όλες αυτές οι πλούσιες ζωγραφικές συνθέσεις φανερώνουν τις εκλεπτυσμένες χρωματικές προτιμήσεις, γνωρίσματα της προσωπικής του τεχνικής και ευαισθησίας.

 Η συλλογή έργων της Δημοτικής Πινακοθήκης αποτελείται  και από αντιπροσωπευτικά έργα πολλών άλλων  ζωγράφων, οι οποίοι κατά καιρούς έχουν πραγματοποιήσει εκθέσεις στην πόλη μας και έχουν δωρίσει έργα τους στην πόλη. Ένας απ? αυτούς είναι και ο Νίκος  Αλεξίου(1982-1983),  ο οποίος σπούδασε στη Βιέννη και επέστρεψε στην Ελλάδα. Τα έργα του είναι πλημμυρισμένα από φως,  αραχνοΰφαντα  μοτίβα και διάτρητα χαρτοκεντήματα που απεικονίζουν ένα ισορροπημένο χάος.

Φύγαμε με τις καλύτερες εντυπώσεις και, καλλιτεχνικά, περισσότερο  μορφωμένοι. Θαυμάσαμε και ζηλέψαμε  το ταλέντο των σπουδαίων αυτών καλλιτεχνών και συμπεράναμε πως για να πετύχεις χρειάζεται θέληση, προσπάθεια ,επιμονή και υπομονή. Καμαρώσαμε που έχουμε αυτή τη σπουδαία συλλογή στην πόλη μας.

ΣΔΟΓΚΟΣ ΗΛΙΑΣ

Μαθητής Β΄ Τάξης

3^ου Γυμνασίου Τρικάλων

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ

Ημερολόγιο από το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού Θεσσαλονίκης