Γράφει η Αμαλία Κ. Ηλιάδη, φιλόλογος-ιστορικός (κάτοχος Μεταπτυχιακού Διπλώματος Βυζαντινής Ιστορίας απ? το Α.Π.Θ.) , Δ/ντρια 3^ου Γυμνασίου Τρικάλων.

Μελετώντας τα αγιολογικά κείμενα των πρώτων χριστιανικών χρόνων(1^ος-3^ος αι. μ.Χ.) και της πρώϊμης βυζαντινής περιόδου(3^ος-6^ος αι. μ.Χ.), αποδελτίωσα σωρεία πληροφοριών οι οποίες φωτίζουν, από πολλές απόψεις, το πολύπτυχο μιας πολύπλοκης, αντιφατικής και μεταβατικής κοινωνίας όπως η κοινωνία της πρωτοβυζαντινής περιόδου. Οι ίδιες οι πληροφορίες με την ιδιόμορφη φύση τους κατευθύνουν το μελετητή στον εντοπισμό βασικών θεματικών περιοχών προς ανάλυση και μελέτη.

Παρακάτω αναφέρω τις βασικές αυτές θεματικές περιοχές με σκοπό τη σφαιρική κατόπτευση της φύσης του υλικού των αγιολογικών κειμένων της πρωτοβυζαντινής περιόδου:

  Continue reading →

Επιμέλεια Αμαλίας Κ. Ηλιάδη, φιλολόγου-ιστορικού, Δ/ντριας 3ου Γυμνασίου Τρικάλων

Πηγή- Απόσπασμα-Μαρτυρία: Προκοπίου Ανέκδοτα ή Απόκρυφη Ιστορία Μετάφραση: Αλόη Σιδέρη Εκδόσεις: ΑΓΡΑ

«?Αυτά ήταν λοιπόν, καθώς νομίζω, τα σχετικά με το χαρα­κτήρα του Ιουστινι­ανού, όσα τουλάχιστον εγώ μπο­ρώ να πω. Όσο για τη γυναίκα που παντρεύτηκε, θα εξηγήσω τώρα πώς γεννήθηκε και ανατράφηκε και πώς, αφού συνδέθηκε με τον άνθρωπο αυτόν, αφάνισε πέρα για πέρα τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Υπήρχε στο Βυζάντιο ένας κάποι­ος Ακάκιος, φύλακας των θηρίων στο τσίρκο, οπαδός των Πράσινων, ένας άνθρωπος απ? αυτούς που ονομάζουν αρκουδιάρηδες. Αυτός ο άνθρωπος πέθανε από αρρώστια στα χρόνια που ήταν αυτοκράτο­ρας ο Αναστάσιος, κι άφησε τρεις κόρες, την Κομιτώ, τη Θεοδώρα και την Αναστασία, από τις οποίες η μεγαλύτερη δεν ήταν ακόμα εφτά χρόνων. Η γυναίκα του ξέπεσε και βρήκε άλλον άνδρα με την ελπίδα ότι θα ανελάμβανε τη φροντίδα του σπιτιού όπως επίσης και τη δουλειά στο τσίρκο. Αλλά ο πρώτος χορευτής των Πράσινων, Αστέριος το όνομα, πληρώθηκε από κάποι­ον άλλον για να τους διώξει από τη θέση αυτή και την έδωσε, χωρίς καμιά δυσκολία, στον άνθρωπο που του είχε δώσει τα χρήματα. Οι χορευτές, βλέπετε, μπορού­σαν να κανονίζουν όπως ήθελαν κάτι τέτοιες υποθέσεις. Η γυναίκα όμως, όταν βεβαιώθηκε πως όλος ο κόσμος είχε μαζευτεί στο τσίρκο, φόρεσε στεφάνια στο κεφάλι και στα χέρια των κοριτσιών της και τις έβαλε να καθήσουν ως ικέτισσες. Οι Πράσινοι βέβαια αρνήθηκαν κατη­γορηματικά να δεχθούν την ικεσία, οι Βένετοι όμως τους έδωσαν μια ανάλογη θέση, επειδή και ο δικός τους φροντιστής των θηρίων είχε πεθάνει πρόσφατα. Όταν λοιπόν τα παιδιά αυτά μεγάλωσαν, η μητέρα τους τα έβγαλε αμέσως στη σκηνή του τσίρκου γιατί ήταν όμορφα κο­ρίτσια. Δεν τις έβγαλε όμως συγχρό­νως και τις τρεις, αλλά τη στιγμή που καθεμιά τους φάνηκε να ωριμάζει. Η πρώτη λοιπόν, η Κομιτώ, είχε ήδη κατακτήσει διακεκριμένη θέση ανάμεσα στις εταίρες του καιρού της? η δεύτερη, η Θεοδώρα, φορώ­ντας έναν κοντό χιτώνα με μακριά μανίκια σαν αυτούς που φοράνε οι μικρές σκλάβες, την ακολουθού­σε υπηρετώντας τη σε καθετί και κουβαλώντας στους ώμους της το σκαμνί, πάνω στο οποίο εκείνη συνήθιζε να κάθεται στις δημόσιες συγκεντρώσεις. Continue reading →

Αμαλία Κ. Ηλιάδη, φιλόλογος-ιστορικός, (Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Βυζαντινής Ιστορίας απ΄ το Α.Π.Θ.), Δ/ντρια 3ου Γυμνασίου Τρικάλων

Μέσα από την Ελληνική παιδεία η Ελλάδα προσδιορίσθηκε σε σχέση με την εσωτερική οδό που οδηγεί στο ?Αγαθό? άρα μπορεί ως «ένα», ως μια πνευματική ολότητα σε εσωτερική ενότητα να οραματισθεί και να πράξει το ?Πανελλήνιο αγαθό?. Το ?Πανελλήνιο αγαθό? που εξάγεται από την μυητική αυτή φράση και από τον μυητικό αυτό λόγο του Ισοκράτους είναι ότι οι Έλληνες πλέον ?Είναι?. Αν θυμηθούμε τον Παρμενίδη θα ορίσουμε αυτό το?Είναι? ως ταύτιση της Ελληνικής σκέψης και πράξης. Πλέον, σύμφωνα με τον Ισοκράτη, όλοι οι Έλληνες μπορούν από κοινού να μετουσιώσουν σε πράξη όσα ιδανικά διά της παιδείας αιώνες κατασκεύαζαν και μετέφεραν από τους πατέρες προς τα τέκνα. Continue reading →

Την Τετάρτη 12 Νοεμβρίου 2014 επισκεφτήκαμε συνοδευόμενοι από τη διευθύντρια του σχολείου μας κ. Αμαλία Ηλιάδη το Οθωμανικό τέμενος «Κουρσούμ Τζαμί», όπου εφιλοξενείτο η έκθεση φωτογραφίας «Τζουμέρκα ? Περιστέρι ? Ασπροπόταμος: Δημιουργήματα της Φύσης και του Ανθρώπου». Η έκθεση η οποία διοργανώθηκε από το Φορέα Διαχείρισης του Εθνικού Πάρκου Τζουμέρκων, Περιστερίου και Χαράδρας Αράχθου σε συνεργασία με το Δήμο Τρικκαίων και τη Φωτογραφική Ομάδα Τρικάλων, ήταν πλαισιωμένη με μεγαλόπρεπα μνημεία της Φύσης και της Κτίσης, με τα οποία είναι σπαρμένη η προστατευόμενη περιοχή του Εθνικού Πάρκου. Οι φωτογραφίες, με τα μοναδικά τοπία ιδιαίτερης αισθητικής και περιβαλλοντικής αξίας, ήταν ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα των Τζουμέρκων, του επίγειου παράδεισου στην Πίνδο.

Το Εθνικό Πάρκο είναι μια ανοιχτή χερσαία περιοχή περίπου 820 τετρ. χιλ. που γεωγραφικά απλώνεται στις ορεινές περιοχές των νομών Ιωαννίνων, Άρτας και Τρικάλων και ο κύριος σκοπός ίδρυσής του είναι η διατήρηση της φυσικής και της πολιτιστικής κληρονομιάς, καθώς και της άγριας ζωής, παράλληλα με την ανάπτυξη δραστηριοτήτων που εναρμονίζονται με την προστασία της φύσης. Περιλαμβάνει πληθυσμούς σπάνιων και προστατευόμενων ειδών, όπως το αγριόγιδο, την αρκούδα, τη βίδρα, το ελάφι, το ζαρκάδι, το χρυσαετό, την ορεινή πέστροφα κ.ά. Αποτελεί σημαντική γέφυρα συνέχειας των πληθυσμών της ορεινής ορνιθοπανίδας και ιδιαίτερα των βαλκανικών πληθυσμών της, καθώς και των πληθυσμών των μεγάλων θηλαστικών, όπως του λύκου και του ζαρκαδιού, αφού κατέχει κεντρική γεωγραφική θέση στην οροσειρά της Πίνδου.

Τα εντυπωσιακά δημιουργήματα της φύσης, συμπληρώνουν με μοναδικό τρόπο οι άνθρωποι, που από πολύ παλιά εγκαταστάθηκαν σε διαφορετικές θέσεις, δημιούργησαν τους πανέμορφους πετρόκτιστους οικισμούς που στολίζουν κάθε πλαγιά των Τζουμέρκων και εναρμονίζονται ιδανικά με το τοπίο. Σε αυτόν τον ορεινό τόπο, μεταξύ του Άραχθου και του Αχελώου, συναντά ο περιηγητής τοπία αυθεντικής φυσικής ομορφιάς διανθισμένα με σημαντικά μνημεία σκαρφαλωμένα σε απότομα ρέματα, βαθιές χαράδρες, γυμνά βράχια, επιβλητικά φαράγγια, ψηλές κορυφές .

Το Συρράκο, το χωριό πάνω από τα σύννεφα που σκεπάζουν τη χαράδρα, με τα αρχοντικά, τους ραφτάδες και τους πολυταξιδεμένους εμπόρους, οι Καλαρρύτες, ένα χωριό αετοφωλιά πάνω από την μαύρη χαράδρα του Χουρσιά σε υψόμετρο 1200 μ., το πέτρινο το στολίδι των Τζουμέρκων με τον Καλαρρύτικο ποταμό, όπου έδρασαν και μεγαλούργησαν χρυσικοί και ασημιτζήδες, το εντυπωσιακό ακατοίκητο μοναστήρι της Κηπίνας που κυριολεκτικά μοιάζει σφηνωμένο σε μια σχισμή του κάθετου βράχου, τα Κατσανοχώριαμε σημείο αναφοράς τον Άραχθο ποταμό και το ονομαστό ομώνυμο μονότοξο Γεφύρι της Πλάκας του 1866 που ήταν κάποτε ανυπολόγιστα πολύτιμο για τους κατοίκους των Τζουμέρκων αφού ήταν τομοναδικό σημείο προσπέλασης στον κάμπο της Αρτας, οι αφρίζουσες πηγές της Κλίφκης, τα Πράμαντα,το ονομαστό κεφαλοχώρι που φωλιάζει στη σκιά της Στρογκούλας, μια από τις ψηλότερες και πιο επιβλητικές κορυφές της οροσειράς, οι Μελισσουργοί, όπου λημέριαζε ο Κατσαντώνης με τα πρωτοπαλίκαρά του, ο Καταρράκτης, το Βουργαρέλικαι δεκάδες ακόμη παραδοσιακοί οικισμοί, περιτριγυρισμένοι από χαράδρες, φαράγγια και επιβλητικά βουνά, συνθέτουν ένα τοπίο γοητευτικό και συγχρόνως άγριο και επιβλητικό.

Παρατηρώντας τις φωτογραφίες θαυμάσαμε την τόλμη αυτών των ανθρώπων που αποφάσισαν να κατοικήσουν σε έναν τόσο άγριο τόπο. Αποκομίσαμε μια ολοκληρωμένη εικόνα της ανεξάντλητης φυσικής ομορφιάς που καθηλώνει και μας γεννήθηκε το ενδιαφέρον να περιηγηθούμε, να διασχίσουμε και να ανακαλύψουμε τη μοναδικότητα των φυσικών και πολιτιστικών στοιχείων της προστατευόμενης περιοχής, να συναντήσουμε μερικά από τα σπάνια και ενδημικά είδη φυτών και ζώων αλλά και να γνωρίσουμε την παράδοση και τη σύγχρονη ζωή στα Τζουμέρκα, στο Περιστέρι και στον Ασπροπόταμο.

ΣΔΟΓΚΟΣ ΗΛΙΑΣ

ΤΑΞΗ Γ2

Αμαλία Κ. Ηλιάδη, φιλόλογος-ιστορικός , Δ/ντρια 3^ου Γυμνασίου Τρικάλων

Σύμφωνα με τον επίσημο ορισμό της ICOM (International Council of Museums) το Μουσείο είναι «ένα μόνιμο ίδρυμα, μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, στην υπηρεσία της κοινωνίας και της ανάπτυξής της, ανοικτό στο κοινό, που έχει ως έργο του τη συλλογή, τη μελέτη, τη διατήρηση, τη γνωστοποίηση και την έκθεση τεκμηρίων του ανθρώπινου πολιτισμού και περιβάλλοντος». Τα μουσεία ανάλογα με τις συλλογές που εκθέτουν διακρίνονται σε διάφορες κατηγορίες. Ανάμεσα σε αυτές είναι τα Λαογραφικά, τα Βυζαντινά και τα Ιστορικά.

Τα Λαογραφικά Μουσεία περιλαμβάνουν συλλογές του λαϊκού πολιτισμού μιας περιοχής (είτε εθνικής είτε τοπικής). Σε ένα Λαογραφικό Μουσείο υπάρχουν κινητά αντικείμενα ή εξοπλισμός εργαστηρίων, φωτογραφικό υλικό, ταινίες  ή ότι άλλο σχετικό με το λαϊκό πολιτισμό ενός συγκεκριμένου  τόπου Παράδειγμα: Το Μουσείο Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης (στην Πλάκα)  έχει πλούσιες συλλογές από δείγματα της νεοελληνικής λαϊκής τέχνης, όπως  κεντητικής, υφαντικής, ενδυμασιών, μεταμφιέσεων, θεάτρου σκιών, αργυροχοΐας, μεταλλοτεχνίας, κεραμικής, ξυλογλυπτικής, λαϊκής ζωγραφικής και λιθογλυπτικής.

Τα Ιστορικά Μουσεία στοχεύουν στη διαφύλαξη και προβολή της πολιτιστικής και ιστορικής κληρονομιάς ενός τόπου.

Τα Βυζαντινά μουσεία περιλαμβάνουν συλλογές από έργα βυζαντινής τέχνης, όπως εικόνες, τοιχογραφίες, ιερά κειμήλια, σκεύη, άμφια κλπ. Παράδειγμα: Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού (Θεσσαλονίκη): Το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού επιχειρεί να δείξει πολλές όψεις της ζωής κατά τη βυζαντινή και μεταβυζαντινή περίοδο: της τέχνης, της ιδεολογίας, της κοινωνικής οργάνωσης, της θρησκείας, αλλά και της καθημερινής ζωής των ανθρώπων. Το 2005 βραβεύτηκε με το Βραβείο του Συμβουλίου της Ευρώπης

Η επίσκεψη σε ένα μουσείο μπορεί να είναι πολύ ωφέλιμη αλλά και ευχάριστη για ένα μαθητή. Continue reading →

Υπεύθυνη καθηγήτρια: Μπουκουβάλα Ιωάννα, οικιακής οικονομίας 

Αμαλία Κ. Ηλιάδη, φιλόλογος-ιστορικός, (Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Βυζαντινής Ιστορίας απ΄ το Α.Π.Θ.), Δ/ντρια 3ου Γυμνασίου Τρικάλων  

Το κορυφαίο βιβλίο του Ρώσου  συγγραφέα και δημοσιογράφου Βασίλι Γκρόσμαν, πανόραμα και αμείλικτη κριτική της σοβιετικής κοινωνίας και του πολιτικού συστήματος στα χρόνια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, κυκλοφορεί στα ελληνικά είκοσι τρία χρόνια μετά την πρώτη του έκδοση στη Δύση.

Η κοινοτοπία, λέει ο Αναστάσης Βιστωνίτης, που πρωτοπαρουσίασε και διατύπωσε στα βασικά σημεία του παρόντος κειμένου την  εύστοχη κριτική του, πως κανένα μυθιστόρημα, ακόμη και αν είναι καλογραμμένο, δεν μπορεί να θεωρηθεί σημαντικό μόνο από το περιεχόμενό του  ισχύει και για το αριστούργημα του Βασίλι Γκρόσμαν  Ζωή και πεπρωμένο. Έχει όμως μεγάλη σημασία το γεγονός ότι ένα έργο που ολοκληρώθηκε πριν από μισό περίπου αιώνα εκδόθηκε πρώτα στη Δύση πριν από τρεις και πλέον δεκαετίες και στη χώρα του το 1989. Και αν ο συγγραφέας του δεν είχε προνοήσει να εμπιστευθεί δύο αντίγραφά του σε φίλους του, εκ των οποίων ο ένας, ο Αντρέι Ζαχάροφ, το μετέγραψε σε μικροφίλμ και το έστειλε στη Δύση, το βιβλίο θα ήταν σαν να μην είχε υπάρξει. Ο Γκρόσμαν το ολοκλήρωσε το 1960 και το έδωσε να δημοσιευθεί στο περιοδικό «Ζνάμια» της Μόσχας. Οι υπεύθυνοι τρομοκρατημένοι το έστειλαν στις Αρχές. Ο Μιχαήλ Σουσλόφ, μέλος του Πολιτικού Γραφείου του ΚΚΣΕ και υπεύθυνος για τα ιδεολογικά θέματα, ειδοποίησε τον συγγραφέα ότι το βιβλίο του δεν επρόκειτο να εκδοθεί ούτε έπειτα από διακόσια χρόνια. «Γιατί να προσθέσουμε το βιβλίο σου στις ατομικές βόμβες των εχθρών μας;» του είπε.

Μετά από αυτό ο Γκρόσμαν απευθύνθηκε στον Χρουστσόφ. «Εγώ είμαι ελεύθερος αλλά το βιβλίο μου βρίσκεται στη φυλακή» του έγραψε. Continue reading →